صمت (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صَمْت (به فتح صاد) از
واژگان نهج البلاغه به معنای
سکوت یا سکوت طولانی است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره خلقت آسمان‌ها و
حکمت و ... از این واژه استفاده نموده است.
صَمْت به معنای سکوت، به قولی سکوت طولانی آمده است.
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در
حکمت ۱۸۲ درباره اهمیت حکمت فرموده است:
«لاَ خَيْرَ فِي الصَّمْتِ عَنِ الْحُكْمِ، كَمَا أَنَّهُ لاَ خَيْرَ فِي الْقوْلِ بِالْجَهْلِ» «فایده‌ای نیست در سکوت از گفتن
حکمت چنان‌که فایده‌ای نیست در سخن گفتن از روی
جهل.»
• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره خلقت آسمان فرموده است: در
«صَوَامِتَ أَبْوَابِهَا» (سپس آسمان‌ها را از هم جدا نمود (و با نيروى گريز از مركز) بين آنها فاصله انداخت.)
منظور از صوامت محل‌های بسته و باز نشده آسمان است که با
استعاره سکوت را در محل «بسته و مسدود» به‌کار برده است.
• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره قبرها فرموده است:
«الرُّبُوعُ الصُّمُوتُ» «مکان‌های ساکت» منظور «
قبر» است صموت جمع صامت است.
• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره معاد فرموده است:
«أَخْرَجَهُمْ مِنْ ضَرَائِح الْقُبُورِ، وَأَوْكَارِ الطُّيُورِ، وَأَوْجِرَةِ السِّبَاعِ... مُهْطِعِينَ إِلَى مَعَادِهِ، رَعِيلاً صُمُوتاً، قِيَاماً صُفُوفاً» «
خداوند آنها را از لحدهای قبور و لانه‌های طیور، و سوراخ‌های درندگان خارج می‌کند در حالی‌که شتابان به
معاد آیند و گروهی هستند ساکت ایستاده و صف کشان.»
این ماده هیجده در «
نهج البلاغه» آمده است. مانند:
«بِكَثْرَةِ الصَّمْتِ تَكُونُ الْهَيْبَةُ» (كثرت سكوت موجب
ابهت و بزرگى است.)
«إِنْ صَمَتَ لَمْ يَغُمَّهُ صَمْتُهُ، وَإِنْ ضَحِكَ لَمْ يَعْلُ صَوْتُهُ» (اگر سكوت كند سكوتش وى را مغموم نمى‌سازد و اگر بخندد صدايش به
قهقهه بلند نمى‌شود.)
«إِنْ كَانَ خَلْقاً صَامِتاً، فَحُجَّتُهُ بِالتَّدْبِيرِ نَاطِقَةٌ» (آنچه آفريده
حجّت و دليلى بر وجود او هستند، هرچند به ظاهر مخلوقى خاموشند.)
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صمت»، ج۲، ص۶۴۶.
