صِراط (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صِراط (به کسر صاد) از
واژگان قرآن کریم به معنای راه است.
به طریق، راه آشکار، وسیع و راه راست هم معنا کرده‌اند.
صراط را با
صاد و
سین خوانده‌اند و هر دو به یک معنی است.
صِراط به معنای راه است.
الصحاح،
قاموس المحیط و
اقرب الموارد آن را طریق معنا کرده‌اند.
طبرسی فرمود: به معنای راه آشکار وسیع است.
راغب اصفهانی می‌گوید: به معنای راه راست است.
در
تفسیر المیزان فرموده:
صراط، سبیل و طریق قریب المعنی هستند.
به مواردی از
صِراط که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِیمَ صِراطَ الَّذِینَ اَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ) (ما را به راه راست هدايت كن، راه كسانى كه به آنان نعمت دادى.)
باید دانست صراط در اکثر نزدیک به تمام
آیات قرآن در معنای راه
خدا یعنی
دین حق و شریعت حق به کار رفته است. در بعضی از آیات می‌شود گفت مراد از آن راه معمولی است مانند آن‌چه در آیات ذیل آمده است:
(و بر سر هر راه ننشينيد تا كسانى را كه به
خدا ايمان آورده‌اند، تهديد كنيد و از راه خدا باز داريد.)
(اَ فَمَنْ یَمْشِی مُکِبًّا عَلی وَجْهِهِ اَهْدی اَمَّنْ یَمْشِی سَوِیًّا عَلی صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ) (آيا كسى كه به رو افتاده راه مى‌رود، به
هدایت نزديک‌تر است يا كسى كه راست قامت در صراط مستقيم گام برمى‌دارد.)
(فَاهْدُوهُمْ اِلی صِراطِ الْجَحِیمِ) (و به سوی راه
دوزخ هدایت‌شان نمایید.)
صراط را با صاد و سین خوانده‌اند و هر دو به یک معنی است. سرط در اصل به معنی
بلعیدن است «
سرطه سرطا: ابتلعه.»
مجمع البیان در علت تسمیه راه به صراط فرمود: راه رهگذر را بلع می‌کند.
در اقرب الموارد می‌گوید: راه رونده در آن غایب می‌شود، مثل لقمه در
شکم.
در خاتمه، قول مجمع البیان که آن را راه آشکار وسیع گفته به واقع نزدیک‌تر از قول راغب اصفهانی است که راه راست گفته است، زیرا در بیشتر آیات وصف مستقیم با صراط ذکر شده و تاسیس از تاکید بهتر است. اگر مثل الصحاح و غیره مطلق طریق بگوییم با سبیل و طریق تقریبا مترادف می‌شود و اصل عدم آن است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «صراط»، ج۴، ص۱۲۲-۱۲۳.
