• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

صراط (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





صِراط (به کسر صاد) از واژگان قرآن کریم، به معنای راه است. همچنین به طریق، راه آشکار وسیع و راه راست معنا کرده‌اند. صراط را با صاد و سین خوانده‌اند و هر دو به یک معنی است.



صِراط به معنای راه است. الصحاح و قاموس المحیط و اقرب الموارد آن‌را طریق معنا کرده‌اند.
[۷] شرتونی، سعید، اقرب الوارد، ماده صرط.
طبرسی فرمود: به معنای راه آشکار وسیع است. راغب اصفهانی می‌گوید: به معنای راه راست است. در تفسیر المیزان فرموده: صراط، سبیل، طریق قریب المعنی‌ هستند.


(اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِیمَ. صِراطَ الَّذِینَ اَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ) (ما را به راه راست هدايت كن • راه كسانى كه به آنان نعمت دادى.)
باید دانست صراط در اکثر نزدیک به تمام آیات قرآن در معنای راه خدا یعنی دین حق و شریعت حق بکار رفته است و در بعضی از آیات می‌شود گفت مراد از آن راه معمولی است، مثل‌ (وَ لا تَقْعُدُوا بِکُلِ‌ صِراطٍ تُوعِدُونَ وَ تَصُدُّونَ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ) (و بر سر هر راه ننشينيد تا كسانى را كه به خدا ایمان آورده‌اند تهديد كنيد و از راه خدا باز داريد...) و مثل‌ (اَ فَمَنْ یَمْشِی مُکِبًّا عَلی‌ وَجْهِهِ اَهْدی‌ اَمَّنْ یَمْشِی سَوِیًّا عَلی‌ صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ) (آيا كسى كه به رو افتاده راه مى‌رود به هدایت نزديک‌تر است يا كسى كه راست قامت در صراط مستقيم گام برمى‌دارد؟!) و نحو (فَاهْدُوهُمْ اِلی‌ صِراطِ الْجَحِیمِ) (...و به سوى راه دوزخ هدايتشان نماييد.)


صراط را با صاد و سین خوانده‌اند و هر دو به یک معنی است. سرط در اصل به معنی بلعیدن است «سرطه سرطا: ابتلعه». مجمع البیان در علت تسمیه راه به صراط فرموده که: راه رهگذر را بلع می‌کند. در اقرب الموارد می‌گوید: راه رونده در آن غایب می‌شود، مثل لقمه در شکم.
[۲۲] شرتونی، سعید، اقرب الوارد، ماده صرط.

در خاتمه، قول مجمع البیان که آن‌را راه آشکار وسیع گفته به واقع نزدیک‌تر است از قول راغب اصفهانی که راه راست گفته، زیرا در بیشتر آیات وصف مستقیم با صراط ذکر شده و تاسیس از تاکید بهتر است و اگر مثل الصحاح و غیره مطلق طریق بگوئیم با سبیل و طریق تقریبا مترادف می‌شود و اصل عدم آن است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۴، ص۱۲۲-۱۲۳.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۴۸۳.    
۳. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۶، ص۲۲۸.    
۴. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۲۵۹.    
۵. جوهری، الصحاح‌ تاج اللغة و صحاح العربیه، ج۳، ص۱۱۳۹.    
۶. فیروزآبادی، قاموس المحیط، ج۱، ص۶۷۵.    
۷. شرتونی، سعید، اقرب الوارد، ماده صرط.
۸. شیخ طبرسی، مجمع البیان، ج۱، ص۶۵.    
۹. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۴۸۳.    
۱۰. علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ج۱، ص۲۸.    
۱۱. علامه طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، ج۱، ص۴۴.    
۱۲. فاتحه/سوره۱، آیه۶ و ۷.    
۱۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱.    
۱۴. اعراف/سوره۷، آیه۸۶.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۶۱.    
۱۶. ملک/سوره۶۷، آیه۲۲.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۶۳.    
۱۸. صافات/سوره۳۷، آیه۲۳.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۴۶.    
۲۰. گروهی از نویسندگان، المعجم الوسیط، ج۱، ص۴۲۷.    
۲۱. شیخ طبرسی، مجمع البیان، ج۱، ص۶۵.    
۲۲. شرتونی، سعید، اقرب الوارد، ماده صرط.



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «صراط»، ج۴، ص۱۲۲-۱۲۳.    






جعبه ابزار