صدقات واجب (دیدگاه امام خمینی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دادن مال در راه خدا را «
تصدّق» و مال داده شده را «
صدقه» می‌نامند.
صدقه اعطا و
تسلیط به‌قصد تملیک مجانی و قربة الی الله است.
حبّ دنیا مبدا و منشا تمام مفاسد است، بر انسان عاقل علاقه‌مند به سعادت خود لازم است این درخت را از دل ریشه‌کن کند. و طریق علاج عملی، آن است که معامله به ضدّ کند: پس اگر به مال‌ومنال علاقه دارد، با بسط ید و
صدقات واجبه و مستحبّه ریشه آن را از دل بکند. و یکی از نکات
صدقات همین کم شدن علاقه به دنیا است، ولهذا
مستحبّ است که انسان چیزی را که دوست می‌دارد و مورد علاقه‌اش هست
صدقه دهد، چنانچه در کتاب کریم الهی می‌فرماید: «لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّی تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ».
امام خمینی در
تحریرالوسیلة در باره
فضیلت صدقه آورده است: درباره
فضیلت صدقه که
زکات را هم شامل می‌شود روایت شده است که: «همانا خداوند
صدقه را پرورش می‌دهد همان‌گونه که یکی از شما فرزند خود را پرورش می‌دهد تا این‌که روز قیامت آن را ملاقات می‌کند درحالی‌که مانند
کوه احد باشد.» و «همانا
صدقه از مرگ بد جلوگیری می‌کند.» و «
صدقه پنهانی شعله‌های غضب پروردگار را فرومی‌نشاند.»
صدقه بر دو نوع است:
واجب و مستحب
در کتاب زکات از دو نوع
صدقه واجب بحث شده است:
زکات مال و
زکات بدن که به آن
فطره هم گفته می‌شود.
بلوغ و
عقل و
آزاد بودن سه مورد از شرایط وجوب زکات مال هستند.
بنابراین زکات
هبه و قرض واجب نیست مگر بعد از
قبض و تحویل گرفتن آن‌ها؛ زیرا گیرنده آن‌ها بعد از تحویل گرفتن مالک آن‌ها شود و قبل از تحویل گرفتن مالک چیزی نیست تا زکات آن بر او واجب شده باشد. همین‌طور هست در
وصیت تملیکی، پس مالی که برای کسی وصیت شده است زکات ندارد مگر بعد از وفات وصیت‌کننده و قبول وصیت توسط موصی‌له.
در مالی که انسان قدرت و امکان تصرف کامل در آن را ندارد زکات واجب نیست. به همین جهت در وقف زکات نیست اگرچه وقف خاص باشد؛ و در ثمره و نمای
وقف عام زکات نیست هرچند که آن عنوان عام، منحصر در یک شخص شده باشد.
رسیدن مال به نصاب
معین در وجوب زکات شرط است. که در کتاب‌های فقهی به‌تفصیل آمده است.
• ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر)، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
