صبّار (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صبّار:(لِّكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ) «صبّار» از مادّه «
صَبْر»
و «
شكور» هر دو صيغه مبالغه است كه يكى فزونى
صبر و استقامت را مى‌رساند
و ديگرى فزونى شكرگزارى نعمت،
اشاره به اين كه افراد باايمان نه در مشكلات
و روزهاى سخت دست
و پاى خود را گم مى‌كنند
و تسليم حوادث مى‌شوند
و نه در روزهاى پيروزى
و نعمت، گرفتار غرور
و غفلت مى‌گردند.
ترجمه
و تفاسیر آیات مرتبط با
صبّار:
(وَ لَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآيَاتِنَا أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَكَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَ ذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللّهِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَاتٍ لِّكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ) (ما
موسی را با
آیات و معجزات خود فرستاديم؛
و دستور داديم: قومت را از تاريكى‌ها به سوى نور خارج ساز؛
و «ايّام اللّه» روزهاى خاص الهى را به آنان يادآورى كن. در اين، نشانه‌هايى است براى هر شكيباى شكرگزار.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
صبار به معناى بسيار شكيبا،
و شكور به معناى بسيار شكرگزار است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(أَلَمْ تَرَ أَنَّ الْفُلْكَ تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِنِعْمَتِ اللَّهِ لِيُرِيَكُم مِّنْ آيَاتِهِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ) (آيا نديدى كشتی‌ها به بركت نعمت
خدا در دريا حركت مى‌كنند تا بخشى از آياتش را به شما نشان دهد؟! در اينها نشانه‌هايى است براى هر شكيباى شكرگزار.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه
صبار يعنى كسى كه در هنگام ناملايمات بسيار
صبر مى‌كند،
و شكور يعنى كسى كه در برخورد با نعمت‌ها بسيار شكرگزار است،
و اين تعبير به طورى كه گفته‌اند
كنايه از
مؤمن است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(إِن يَشَأْ يُسْكِنِ الرِّيحَ فَيَظْلَلْنَ رَوَاكِدَ عَلَى ظَهْرِهِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ) (اگر او اراده كند، باد را ساكن مى‌سازد تا آن‌ها بر روى دريا بى‌حركت بمانند؛ در اين نشانه‌هايى است براى هر
صبور شكرگزار.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه
صبر در اصل به معناى حبس است. كلمه
شكر هم در اصل به معناى اظهار نعمت ولى نعمت به زبان يا به عمل است.
و معناى جمله اين است: آن‌چه كه در باره كشتى‌هاى حركت كننده بر پشت دريا به وسيله بادها گفتيم كه مردم
و مال التجاره آنان را از ساحل اين دريا به ساحل آن دريا مى‌برد، خود آياتى است براى هر كسى كه نفس خود را از اشتغال به چيزهايى كه به دردش نمى‌خورد حبس مى‌كند،
و به تفكر در نعمت‌هاى خدا مى‌پردازد، چون تفكر در نعمت‌ها يكى از مصاديق
شكر نعمت است. بعضى از مفسرين
گفته‌اند: مراد از
(لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ)مؤمن است، چون هيچ مؤمنى خالى از دو حال نيست، حال ضراء
و حال سراء، اگر در حال ضراء
و شدت قرار گيرد،
صبر مى‌كند
و از
صابران است،
و اگر در حال سراء
و رفاه باشد، از
شاكران خواهد بود.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، بر گرفته از مقاله «صبّار»، ص۳۲۹.
