صبر و تقوا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صبر و تقوا:
(تَصْبِرُواْ وَ تَتَّقُواْ فَإِنَّ) صبر و تقوا: اين دو واژه بيانگر وظيفه‌اى است كه
مسلمانان در برابر حوادث سخت
و دردناک دارند.
به موردی از کاربرد
صبر و تقوا در
قرآن، اشاره می‌شود:
(لَتُبْلَوُنَّ فِي أَمْوَالِكُمْ وَ أَنفُسِكُمْ وَ لَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ وَ مِنَ الَّذِينَ أَشْرَكُواْ أَذًى كَثِيرًا وَ إِن تَصْبِرُواْ وَ تَتَّقُواْ فَإِنَّ ذَلِكَ مِنْ عَزْمِ الأُمُورِ) (به يقين همه شما در اموال
و جان‌هاى خود، آزمايش مى‌شويد!
و از كسانى كه پيش از شما به آن‌ها كتاب آسمانى داده شده
و از مشركان، سخنان آزاردهنده فراوان خواهيد شنيد.
و اگر استقامت كنيد
و تقوا پيشه سازيد، شايسته‌تر است؛ زيرا اين استقامت
و تقوا از كارهاى مهمّ است.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه عزم به طورى كه
راغب گفته عبارت است از تصميم قلبى بر گذراندن
و فيصله دادن به كارى،
و اگر
صبر را كه همان حبس نفس از انجام امرى است، از عزم دانسته، از اين جهت است كه عقد قلبى ما دام كه سست نشده،
و اين گره دل باز نگشته، انسان بر آن امرى كه بر انجامش تصميم گرفته، در دل گره زده است، پا بر جا
و بر تصميم خود باقى است، پس كسى كه بر امرى
صبر مى‌كند، حتما در عقد قلبى‌اش
و محافظت بر آن جديت دارد، نمى‌خواهد كه از آن صرفنظر كند، اين خود از قدرت
و شهامت نفس است.
اين‌كه بعضى
گفته‌اند: معنايش اين است كه اين از عزيمت خدا
و ايجاب او در امور است، صحيح نيست
و از لفظ آيه دور است. همچنين گفتار بعضى ديگر كه گفته‌اند
كه عزم در
لغت هذيل عبارت از جزم است.
همچنان كه آيه مى‌گويد:
«...
و اگر استقامت كنيد
و تقوا پيشه سازيد (شايسته‌تر است) زيرا اين‌ها از كارهاى محكم
و قابل اطمينان است»
تقارن «
صبر»
و «تقوا» در آيه مذكور، گويا اشاره به اين است كه بعضى افراد در عين استقامت
و شكيبايى، زبان به
ناشكرى و شكايت باز مى‌كنند، ولى
مؤمنان واقعى
صبر و استقامت را همواره با تقوا مى‌آميزند
و از اين امور دورند.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «صبر و تقوا»، ج۲، ص۵۶۴.
