صاعد بن فضل صاعدی اصفهانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آل صاعد یا
صاعدیان، یکی از خاندان‌های علمی و روحانی
حنفی مذهب در
اصفهان می‌باشند که از
قرن پنجم تا دهم هجری،
قدرت و ریاست فوق‌العاده‌ای در شهر داشته‌اند. یکی از شخصیت های این
خاندان،
صاعد بن فضل است.
صاعد بن فضل ( ۶۰۳ق/۱۲۰۶م)، پس از درگذشت
پدر به‌جای او به‌عنوان
قاضی هرات برگزیده شد.
ابن اثیر در شرح رویدادهای سال ۶۰۲ق/۱۲۰۵م در هرات، از او یاد کرده و گفته است که وی و
ابن زیاد فقیه از سوی اهالی شهر نامه‌ای به
غیاث‌الدین غوری نوشتند و از او خواستند که والی جدیدی به‌جای
ابن خرمیل برای هرات بفرستد. چون ابن خرمیل از این کار آگاه شد، قاضی
صاعد و بزرگان شهر را خواست و با نرمی با آنان سخن گفت و فرمان‌بری خود را از غیاث‌الدین اعلام کرد و افزود که من مانع ورود لشکر خوارزمشاه شدم و می‌خواهم پیکی نزد غیاث‌الدین فرستم و دیگربار اعلام وفاداری کنم. اما وی در نهان، خوارزمشاه را به هرات خواند. چون لشکریان او فرا رسیدند، ابن خرمیل با آنان دیدار کرد، آنان را به شهر درآورد، ابن زیاد فقیه را کور ساخت و قاضی
صاعد را از شهر بیرون کرد
یک سال پس از آن به‌فرمان خوارزمشاه قاضی
صاعد را به شهر بازگرداندند، ولی ابن خرمیل همچنان آشوب‌انگیزی می‌کرد. وی به خوارزمشاه گفت: قاضی به
غوریان گرایش دارد و خواهان دولت آنان است. در نتیجۀ این سعایت، به‌فرمان خوارزمشاه، قاضی
صاعد را در قلعه زوزن زندانی کردند و صفی ابوبکر بن محمد سرخسی را به‌جای او به
قضاوت هرات برگماشتند.
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۱، ص۷۲. دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «آل صاعد»، شماره۴۲۹.
