شکر (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شُكْر (به ضم شین و سکون کاف) یکی از مفردات
نهج البلاغه به معنای ثناگویی در مقابل
نعمت است که
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره
شکر خدا و
عفو در هنگام پيروزی بر
دشمن از این واژه استفاده نموده است.
شُكْر به معنای ثناگویی در مقابل نعمت آمده است.
طبرسی: شکر اعتراف به نعمت توأم با نوعی تعظیم است.
بعضی اظهار نعمت گفته‌اند.
راغب اصفهانی گوید یادآوری نعمت و اظهار آن است.
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در خصوص شکر خدا (
حکمت ۴۳۵) فرموده است: «
«مَا كَانَ اللهُ لِيَفْتَحَ عَلَى عَبْد بَابَ الشُّكْرِ وَيُغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الزِّيَادَةِ، وَلاَ لِيَفْتَحَ عَلَى عَبْد بَابَ الدُّعَاءِ وَيُغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الاِْجَابَةِ»؛
چنین نیست که خدا در شکر را به روی کسی باز کند و در زیادت را بر او ببندد و یا در
دعا را برای او باز کند و در اجابت بر او ببندد و یا در
توبه را باز نماید و در آمرزش را ببندد.» (شکر سه نوع است: با قلب و آن یادآوری نعمت است و با زبان و آن ثناگویی است و با جوارح و آن عوض دادن نعمت به قدر قدرت است.)
• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره عفو در هنگام پيروزی بر دشمن فرموده است: «
«إِذَا قَدَرْتَ عَلَى عَدُوِّكَ فَاجْعَلِ الْعَفْوَ عَنْهُ شُكْراً لِلْقُدْرَةِ عَلَيْهِ»؛
هنگامى كه بر دشمنت پيروز شدى عفو را شكرانه اين پيروزى قرار بده.»
• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره شكر نعمت‌ها فرموده است: «
«وَإِنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللهَ شُكْراً فَتِلْكَ عِبَادَةُ الاَْحْرَارِ»؛
جمعى ديگر
خدا را براى شكر نعمت‌ها (و اين‌كه شايسته
عبادت است) پرستيدند. اين عبادت آزادگان است.»
از این ماده موارد زیادی در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «شکر»، ج۲، ص۶۱۰.
