شِهابٍ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شِهابٍ: (فَأَتْبَعَهُ شِهابٌ مُّبِينٌ) «شِهابٍ» به معناى شعله‌اى است كه از آتش زبانه مى‌كشد
و نورى است كه همچون يک عمود از آتش مى‌درخشد و هر نورى كه امتدادى همچون عمود دارد شهاب ناميده مى‌شود و در اصل به همان سنگ‌هاى سرگردان آسمانى گفته مى‌شود كه به هنگام برخورد به هواى فشرده اطراف زمين بر اثر سرعت سرسام آورش مشتعل مى‌گردد و يک خط عمودى از آتش را در هوا ترسيم مى‌كند.
«شهاب» طبق تحقيقات دانشمندان امروز، قطعه سنگ‌هاى كوچكى هستند كه در فضاى بيرون از كره زمين در حركتند، هنگامى كه به زمين نزديک شوند تحت تاثير جاذبه آن قرار گرفته و به سرعت به طرف زمين سقوط مى‌كنند، هنگامى كه وارد جوّ، يعنى قشر هواى فشرده محيط به زمين شوند، به خاطر بر خورد شديد با آن، داغ و آتشين و به صورت شعله سوزانى در مى‌آيند و سرانجام خاكستر آن‌ها بر زمين مى‌نشيند.
ترجمه و تفاسیر
آیات مرتبط با
شِهابٍ:
(إِلاَّ مَنِ اسْتَرَقَ السَّمْعَ فَأَتْبَعَهُ شِهَابٌ مُّبِينٌ) (مگر آن كس كه استراق سمع كند و دزدانه گوش فرادهد كه (شهابى آشكار) او را تعقيب مى‌كند و مى‌راند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه شهاب به معناى شعله‌ای است كه از آتش بيرون مى‌آيد. به اجرام روشنى هم كه در جو ديده مى‌شوند از اين جهت شهاب گفته‌اند كه گويا ستاره‌ای است كه ناگهان از يک نقطه آسمان بيرون آمده به سرعت مى‌رود و پس از لحظه‌اى خاموش مى‌گردد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(إِذْ قَالَ مُوسَى لِأَهْلِهِ إِنِّي آنَسْتُ نَارًا سَآتِيكُم مِّنْهَا بِخَبَرٍ أَوْ آتِيكُم بِشِهَابٍ قَبَسٍ لَّعَلَّكُمْ تَصْطَلُونَ) (به خاطر بياور هنگامى را كه
موسی به خانواده خود گفت: من آتشى از دور ديدم همين جا توقف كنيد، بزودى خبرى از آن براى شما مى‌آورم، يا شعله آتشى تا گرم شويد.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه شهاب به طورى كه در مجمع آمده، نورى است كه چون عمود از آتش بر خيزد و همچنين هر نورى كه مانند عمود امتداد داشته باشد به آن شهاب مى‌گويند و مراد از شهاب در
آيه مورد بحث شعله‌اى از آتش است و در
مفردات گفته: شهاب به معناى شعله‌اى از آتش افروخته است كه بالا رود، يا شعله‌اى كه در جو پيدا شود.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(إِلَّا مَنْ خَطِفَ الْخَطْفَةَ فَأَتْبَعَهُ شِهَابٌ ثَاقِبٌ) (مگر آن‌ها كه در لحظه‌اى كوتاه به آسمان نزديک شوند و استراق سمع كنند كه شهابى ثاقب آن‌ها را تعقيب مى‌كند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه شهاب به معناى ستارگانى است كه در فضا به سرعت حركت مى‌كنند و نابود مى‌شوند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(وَأَنَّا لَمَسْنَا السَّمَاء فَوَجَدْنَاهَا مُلِئَتْ حَرَسًا شَدِيدًا وَشُهُبًا) (و اين‌كه ما آسمان را جستجو كرديم و آن را پر از محافظان قوى و تيرهاى شهاب يافتيم.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: منظور از شهاب‌ها، سلاح آن نگهبانان است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(وَأَنَّا كُنَّا نَقْعُدُ مِنْهَا مَقَاعِدَ لِلسَّمْعِ فَمَن يَسْتَمِعِ الْآنَ يَجِدْ لَهُ شِهَابًا رَّصَدًا) (و اين‌كه ما پيش از اين به استراق سمع در آسمان‌ها مى‌نشستيم امّا اكنون هركس بخواهد استراق سمع كند، شهابى را در كمين خود مى‌يابد.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: از ذيل
آيه كه با فاء تفريع فرموده فمن ... و ذيل
آيه را متفرع بر همه مطالب گذشته نموده، استفاده مى‌شود كه جنيان خواسته‌اند بگويند از امروز هر كس از ما بخواهد در آن نقطه‌هاى قبلى آسمان به گوش بنشيند، تيرهاى شهابى را مى‌يابد كه از خصوصياتش اين است كه تيراندازى در كمين دارد.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «شِهابٍ»، ص۳۱۹.
