شهرک ببن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بَبَن/
بَبْنه (یا
بَبْنَه/ بَوَن)، شهرکی در ولایت بادغیس، در قرون نخستین
اسلام، واقع در
شمال و
غرب هرات، در ناحیه گنج رُستاق (بخش شرقی بادغیس) بوده است.
از لحاظ جغرافیایی، ظاهراً در ولایت کنونی هراتِ
افغانستان، در جنوب مرز جمهوری
ترکمنستان و نزدیک شهر کنونی کوشک در افغانستان بوده است.
جغرافی نویسان
قرن چهارم،
ببن و کیف و بَغْشور را مراکز عمده گنج رستاق دانسته‌اند.
ببن در دو منزلی هرات بوده است و کیف و بغشور، بترتیب، یک
منزل و یک
روز با آن فاصله داشته اند. از این سه،
ببن پرجمعیت تر و به عنوان
قصبه یا مرکز، حاکم‌نشین آن ناحیه بوده است.
گنج رستاق به‌طورکلی از لحاظ
کشاورزی بسیار پررونق وصف شده و
آب آن از جویبارهای روان از ارتفاعات و از چاهها تأمین می‌شده و انگور محصول خاص آن بوده است.
به
دوشاب(
شیره انگور)
ببن اشاره می‌کند. در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم، این محل ظاهراً هنوز با رونق بوده است؛ زیرا
سمعانی و
یاقوت هردو از آن‌جا دیدار کرده‌اند.
سمعانی از
قاضی محلی آن‌جا
حدیث شنیده است و او و یاقوت از
فقیه مشهوری از آن شهرک، به نام
ابوعبداللّه محمّد بن بِشْرِ بَوَنی، یاد کرده‌اند.
با اینحال، پس از
حمله مغول، دیگر ذکری از
ببن نیست.
(۱) ابن حوقل، کتاب صورة الارض، چاپ کرامرس، لیدن ۱۹۶۷، ص ۴۲۶، ۴۴۱.
(۲) ابراهیم بن محمّد اصطخری، کتاب مسالک الممالک، چاپ دخویه، لیدن ۱۹۶۷، ص ۲۶۹.
(۳) حدودالعالم من المشرق الی مغرب، چاپ منوچهر ستوده، تهران ۱۳۴۰ش.
(۴) عبدالکریم بن محمّد سمعانی، الانساب، ج ۲، چاپ عبدالرحمن بن یحیی معلمی یمانی، حیدرآباد دکن ۱۳۸۳/۱۹۶۳.
(۵) محمّد بن احمد مقدسی، کتاب احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، چاپ دخویه، لیدن ۱۹۶۷، ص ۲۹۸، ۳۰۸.
(۶) یاقوت حموی، معجم البلدان، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶-۱۸۷۳.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «شهرک ببن»، شماره۴۶۳.
