شهر برلس
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بُرُلُّس، یا بَرَلُّس،
شهر و شهرستانی به همین نام در
مصر در شمال دلتای
نیل و کنار
دریای مدیترانه است.
برلس معرب نام یونانی «پارالوس» به معنی منطقه کنار دریاست.
ابوالفدا می‌نویسد که اگر در
ساحل نیل به سوی مغرب پیش روند، ابتدا به برلس و در انتها به
اسکندریه می‌رسند.
ابن سعید مغربی نیز این شهر را در شرق اسکندریه دانسته، و افزوده است که
دریا از این شهر به جنوب میل می‌کند.
در نزدیکی برلس دریاچه‌ای وجود دارد که
یعقوبی آن را دریاچه نمک نامیده است.
این دریاچه را در نوشته‌های معاصر
دریاچه برلس نام داده‌اند که در شمال دلتای کوچک
نیل قرار دارد.
برلس در زمان
خلافت عمر، همراه با اسکندریه گشوده شد.
در زمان ولایت
عابس بن سعید مرادی (۵۳ق)، رومیان به این شهر تاختند و جمع کثیری از سپاه
اسلام نیز در این حمله کشته شدند.
این شهر به گفته
مقدسی جزو اسکندریه بود.
سمعانی در سده ۶ق بر اهمیت برلس تأکید ورزیده، و اضافه کرده است که در
مصر نظیر آن وجود ندارد، به گونه‌ای که هر کس که به قضای این شهر منصوب شود، همانند آن است که بر قضای مصر گمارده شده است.
برلس شهر صید
ماهی است و در نزدیکی آن در راه اجنا قلعه‌ای بر کنار دریا وجود داشته که مرکز بزرگ
داد و ستد بوده است.
مقریزی از امکانات فراوان صیدماهی در این شهر یاد کرده،
و نیز از وجود دیری در نزدیکی دریاچه برلس خبر داده است که
مسیحیان آن را همچون دیر قمامه در قدس
زیارت می‌کردند.
برلس در ۱۲۸۸ق/۱۸۷۱م به شهرستان بدل شد که شامل ۴ شهر از ایالت غربی مصر، و مرکز آن شهر بلطیم بود. در ۱۸۸۶م، «مأموریه» خوانده شد و سپس در ۱۹۳۱م منحل گردید و شهرهای جزو آن بجز بلطیم و برلس به کفر شیخ ملحق گردید.
برلس در ۱۹۴۹م مرکز «مدیریه» فؤادیه شد و پس از انحلال آن در ۱۳۳۰ش/ ۱۹۵۱م مرکز برلس متشکل از ۹ ناحیه ایجاد گردید.
ابن فضل الله عمری آورده است که گروهی از فرزندان
عدی بن کعب که جمعی از فرزندان عمر بن خطاب و در رأس آنها
خلف بن نصر عمری جزو آنها بودند، به برلس رفته، و در آن‌جا ساکن شدند و او خود را از نوادگان آنها معرفی کرده است.
برلس را بلاد صالحین نامیده‌اند.
یاقوت آورده است که ۱۲تن از
صحابه پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) که اسامیشان شناخته نشده است، اهل برلس بودند.
از جمله دیگر بزرگان منسوب به برلس
عبدالله بن یحیی معافری برلسی، ابواسحاق ابراهیم بن سلیمان بن داوود معروف به
ابوداوود برلسی اسدی و نورالدین
علی بلطیمی ضریر معروف به
ابن شاور برلسی بود.
قبر شیخ مرزوق صاحب مکاشفات هم در برلس است.
(۱) محمد ابن ایاس، بدائع الزهور، قاهره، ۱۴۰۲ق/۱۹۸۲م.
(۲) محمد بن عبدالله بن بطوطه، رحله، بیروت، ۱۴۰۰ق/۱۹۸۰م.
(۳) محمد ابن حوقل، صورهالارض، به کوشش کرامرس، لیدن، ۱۹۳۸م.
(۴) علی بن سعید مغربی، بسط الارض، تطوان، ۱۹۵۸م.
(۵) عبدالرحمان ابن عبدالحکم، فتوح مصر و اخبارها، قاهره، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م.
(۶) احمد ابن فضل الله عمری، مسالک الابصار، به کوشش دُرُتئا کراوولسکی، بیروت، ۱۴۰۶ق /۱۹۸۵م.
(۷) ابوالفدا، تقویم البلدان، به کوشش رنو و دوسلان، پاریس، ۱۸۴۰م.
(۸) محمد رمزی، القاموس الجغرافی للبلاد المصریه، قاهره، ۱۹۵۴- ۱۹۵۵م.
(۹) عبدالکریم سمعانی، الانساب، حیدر آباددکن، ۱۳۸۳ق/۱۹۶۳م.
(۱۰) احمد قلقشندی، صبح‌الاعشی، قاهره، ۱۳۸۳ق/۱۹۶۳م.
(۱۱) کشف اسماء المدن و النواحی المعتبره، قاهره، ۱۹۵۵م.
(۱۲) محمد کندی، الولاه و القضاه، لیدن، ۱۹۱۲م.
(۱۳) محمد مقدسی، احسن التقاسیم، به کوشش دخویه، لیدن، ۱۹۰۶م.
(۱۴) احمد مقریزی، الخطط، قاهره، ۱۹۲۲م.
(۱۵) احمد مقریزی، السلوک، قاهره، ۱۹۵۸م.
(۱۶) یاقوت حموی، معجم البلدان.
(۱۷) احمد یعقوبی، البلدان، همراه الاعلاق النفیسه ابن رسته، به کوشش دخویه، لیدن، ۱۸۹۱م.
(۱۸) Maspero، J، and، G Wiet، Mat E riaux pour servir H la g E ographie de l'Egypte، Cairo، ۱۹۹۲.
(۱۹) Reclus، E، Nouvelle g E ographie universelle، Paris، ۱۸۸۵.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «برلس»، شماره۴۷۸۰.
