شناخت حضرت مهدی (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اثر فارسی
علی رضا
علی نوری و
احمد حیدری، نگاهی است به اندیشه
مهدویت و مباحثی درباره
امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، ویژگی‌های ایشان و آینده جهان.
کتاب با مقدمه پژوهشکده تحقیقات اسلامی در اشاره به موضوعات کتاب آغاز و مطالب در شش فصل، تنظیم شده است.
نویسنده اندیشه مهدویت و ظهور را یکی از اصیل‌ترین اندیشه‌های اسلامی می‌داند که بنیانگذار آن،
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم است. به همین سبب، این موضوع به طور یکسان در منابع شیعه و سنی منعکس شده است و
اهل بیت علیه‌السّلام نیز این عقیده را در جامعه اسلامی، تبلیغ کرده‌اند.
در این کتاب، ادله
امامت حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، ویژگی‌های ایشان، مساله انتظار، طول عمر،
علائم ظهور، شیوه
حکومت و کیفیت پیروزی ایشان، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و تمام این موارد، به منابع معتبر
شیعه و سنی، مستند گردیده است.
در فصل اول کتاب از آینده
جهان و زمامدار آن سخن به میان آمده است. نویسنده معتقد است درباره آینده جهان، دیدگاه‌های تفاوتی وجود دارد؛ برخی از دریچه یاس و ناامیدی و با ملاحظه قدرت‌های اتمی که در اختیار سران ظلم و بیداد قرار دارد، می‌گویند جهان به سوی یک
جنگ جهانی و فراگیر پیش می‌رود که در آن، تمدن کنونی از بین خواهد رفت.
در مقابل، اندیشه‌ای عمومی و فراگیر در میان همه جوامع و ملل جهان، مبنی بر ظهور یک منجی آسمانی وجود دارد، مبنی بر این که روزی یک منجی آسمانی ظهور کرده و
صلح و
عدالت را برای
بشر به ارمغان خواهد آورد.
هرچند در چند و چون این اعتقاد و آن منجی بزرگ، اختلاف است، اما به اعتقاد نویسنده، مهم این است که اصل این اندیشه و اعتقاد، بین همه اقوام، ملل و ادیان، مشترک است. وی در این فصل، به نقل قسمتی از نظریه‌ها و اندیشه‌ها در کتب هندیان، عهد عتقیق و جدید و
قرآن کریم، پرداخته است.
در فصل دوم، ضمن بررسی سابقه تاریخی اعتقاد به
حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف،
امامت ایشان در منابع شیعی و
اهل سنت، مورد بحث قرار گرفته است.
نویسنده معتقد است بررسی سابقه تاریخی عقیده به مهدویت، چنان نتیجه روشنی در اثبات
امامت حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف دارد که اگر از
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و اهل بیتش علیه‌السّلام ، هیچ گونه
حدیث و روایتی نیز در مورد حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف به ما نمی‌رسید، کافی بود که ما امامت حضرتش را بپذیریم؛ زیرا می‌بینیم در میان امتی که افکار و اعتقاداتش را از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و قرآن کریم اقتباس کرده، کمتر موضوعی است که به اندازه عقیده به مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف از قطعیت و سابقه دیرینه برخوردار باشد.
به اعتقاد وی، از آن جا که معتقد کردن مردم و جامعه نسبت به موضوعی، تنها با چند مورد بیان و گفتار انجام نمی‌گیرد، بلکه باید در مناسبت‌های مختلف به طور مکرر به مردم گوشزد شود تا به صورت یک عقیده ریشه دار در دل‌ها جای گیرد، روشن می‌شود که معمار اندیشه مهدویت و ظهور حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، شخص پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم بوده و ایشان آن حضرت عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف را به عنوان امام و آخرین جانشین خود به مردم معرفی و انتظار فرجش را توصیه کرده است.
استفاده از عنوان مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ؛ اندیشه مهدویت در آینه ادبیات و
شعر؛ روایات مربوط به تفسیر و تاویل
آیات؛ گفتار
اهل بیت علیه‌السّلام درباره امامت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ؛ پیامبر و دوازده جانشین؛
حضرت عیسی علیه‌السّلام و یاری حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف؛
آخرالزمان و فشارهای حوادث و
ظلم به اهل بیت عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف پس از رحلت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم، از جمله عناوین مطرح شده در این فصل می‌باشد.
در فصل سوم، حضرت مهدی علیه‌السّلام ، واقعیتی موجود، دانسته شده است. از آن جا که
انسان موجودی است که نخست با محسوسات سر و کار دارد و با مادیات، بیشتر مانوس می‌باشد، لذا نویسنده لازم دانسته تا در این فصل، جنبه حسی موضوع مهدویت را مورد توجه قرار دهد. از این رو، در این فصل، به بررسی این مساله پرداخته است که حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، مانند سایر انسان‌ها و با خصوصیات بشری، هم اکنون در روی
زمین زندگی می‌کند و کسانی از خواص
شیعه، قبل از
غیبت کبری و بعد از آن، حضرتش را مشاهده کرده، به خدمتش رسیده‌اند تا خواننده، اطمینان بیشتری یابد و به آن حضرت عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، به عنوان یک واقعیت موجود و زنده‌ای که اینک امام روی زمین است،
ایمان بیاورد.
با توجه به دلایل یاد شده درباره امامت بلافصل حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف بعد از پدرش و با ملاحظه دلایل قطعی بر تولد و وجود ایشان در حیات
امام حسن عسکری علیه‌السّلام،
شیعیان معتقدند او قرن هاست به عنوان امام غایب، در روی زمین زندگی می‌کند و تا روزی که
خدا بخواهد، به
حیات خود ادامه خواهد داد. نویسنده دراین باره، به این نکته اشاره دارد که ممکن است گفته شود: ما افرادی با چنین عمر طولانی ندیده‌ایم و علم و دانش نیز آن را نمی‌پذیرد.
وی در پاسخ به این مطلب، مساله طول عمر آن حضرت عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف را مورد بررسی قرار داده و پس از بحث پیرامون دو معنای امکان (عقلی و استقبالی)، به وجود افرادی با طول عمر زیاد اشاره کرده و در نهایت، طول عمر موجودات را در قلمرو قدرت
الهی دانسته است.
وی معتقد است نمی‌توان در این مطلب تردید کرد که خداوندی که محیط بر قوانین و نظام
طبیعت است، می‌تواند خرق عادت کرده و در موردی که اراده نماید، عمر طولانی به کسی ببخشد و از آن جا که
اراده خداوند بر این تعلق گرفته که حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف زمین را سرشار از
عدل و داد کند و تمدن بشری را در شکل دیگری از نو آغاز نماید، به آنحضرت علیه‌السّلام عمر طولانی عنایت کرده تا همچنان در پس پرده غیبت باقی بماند و پس از آماده شدن شرایط ظهور، قیام کند؛ چنان که به
حضرت خضر علیه‌السّلام، عمری طولانی تا
نفخ صور، بخشیده است. در این زمینه
اهل سنت نیز به زنده بودن حضرت خضر علیه‌السّلام و عمر طولانی اش اعتراف دارند و طبق بعضی از روایات، ایشان مونس و همنشین حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف در
زمان غیبتش می‌باشد.
نویسنده پس از اثبات امکان طولانی شدن عمر و وجود حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف با عمری طولانی در پس پرده غیبت،
در فصل چهارم، به طرح این سؤال پرداخته است که چرا آن حضرت عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ظاهر نمی‌شود و راز این غیبت طولانی چیست؟
وی فلسفه غیبت ایشان را در امور زیر خلاصه کرده است:
۱- آماده پذیرش نبودن جامعه جهانی؛
۲- بیم از کشته شدن؛
۳- آزمایش مردم.
بررسی آثار وجود حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف از جمله وساطت فیض و امیدبخشی،
توسل به حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و الطاف ویژه آن حضرت عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف از دیگر مباحث این فصل می‌باشد.
در فصل پنجم، مطالبی پیرامون انتظار، مطرح شده است. نویسنده معتقد است که اندیشه پیروزی نهایی
حق بر
باطل و غلبه قطعی صالحان و پرهیزکاران، ریشه قرآنی دارد که در
روایات اسلامی از آن به «
انتظار فرج» تعبیر شده است.
گروهی این گونه فکر می‌کنند که اگر ظهور
حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، جز با پر شدن
زمین از
ظلم و
فساد واقع نخواهد شد، بنابراین دست زدن به هرگونه اصلاحات اجتماعی، کمک به تاخیر ظهور بوده و برای تسریع آن، لازم است از اقدامات اصلاحی خودداری کرده، انجام آن را برعهده حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف گذاشت؛ نویسنده در این فصل، با دلایلی روشن، به انتقاد از این گروه پرداخته است. به اعتقاد وی، بنابراین دیدگاه، مفهوم انتظار، دست روی دست گذاشتن به دور از هرگونه مسؤولیت پذیری اجتماعی و انجام وظیفه بوده و روشن است که این برداشت منفی از انتظار، با تعالیم عمومی
اسلام، به ویژه وظایف منتظران در زمان غیبت، منافات دارد. به نظر وی، انتظار فرج که از
عبادات و بلکه برترین آن‌ها شمرده شده، نمی‌تواند یک چنین بار منفی داشته باشد.
در آخرین فصل، ضمن بیان
علائم ظهور و ویژگی‌های یاران حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، شیوه حکومت آن حضرت عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف از جمله اجرای صحیح و دقیق قوانین الهی، قضاوت به روش
حضرت داود علیه‌السّلام، تقسیم عادلانه
ثروت و ساده زیستی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و در نهایت، جلوه‌هایی از حکومت جهانی حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، ترسیم شده است. این جلوه‌ها عبارتند از: پاک شدن زمین از ستمگران، حاکمیت مطلق بر جهان، برقراری امنیت، پیشرفت برق آسای
علم، رشد مواد غذایی و گیاهی، آبادانی شهرها و گسترش مساجد و شکوفایی روحیه برادری و مساوات.
فهرست مطالب، در ابتدا و فهرست منابع و مآخذ مورد استفاده نویسنده، در انتهای کتاب آمده است. پاورقی‌ها بیشتر به ذکر منابع اختصاص یافته است.
نرم افزار کتابخانه مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
