شفا بخشی تربت امام حسین
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شفا بخشی تربت امام حسین، یکی از مباحث مرتبط به پیامدهای تکوینی و حوادث خارق‌العاده پس از
شهادت امام حسین (علیه‌السّلام) است. تربت به معنای خاک است اما در فرهنگ شیعی ترتب امام حسین صرفاً به خاکی که از اطراف قبر امام حسین (علیه‌السلام) برداشته می‌شود، اطلاق می‌گردد. در منابع حدیثی و فقهی، آثار متعددی همچون شفابخشی، ایمنی از ترس، ایمنی از
عذاب قبر، زیاد شدن روزی و علم نافع، عزت یافتن و رفع
فقر، ظهور هرگونه اثر نیک و ... برای تربت حسینی ذکر شده است. خاصیت شفابخشی تربت امام حسین (علیه‌السّلام) یکی از ویژگیها و امتیازاتی است که خداوند متعال به امام حسین (علیه‌السّلام) و تربت ایشان عطا فرموده است و روایات فراوان و معتبری نیز بر آن دلالت دارد.
قیام
امام حسین (علیه‌السّلام) در طول تاریخ برترین الگو در مبارزات آزادی خواهان و ظلم ستیزان بوده است. در این بین محل
شهادت و تربت حضرت نیز نقش خاصی در معرفی این قیام داشته است و در میان انبیاء و اولیای الهی نیز از جایگاه مهم و شناخته شده‌ای برخوردار بوده است. احادیث متعددی در منابع
شیعه و
اهل سنت، حکایت از آگاهی
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از واقعه کربلا دارد و بیان می‌کند که
جبرائیل تربت سرخی از کربلا را برای پیامبر آورد که سبب تاثر آن حضرت شد. طیق روایتی از
ام سلمه،
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) هر وقت این تربت را می‌دیدند اشک از چشمان مبارکش جاری می‌شد و از شهادت مظلومانه ی امام حسین (علیه‌السّلام) در
کربلا سخن می‌گفتند.
امامان معصوم (علیهم‌السلام) نیز درباره تربت سخن گفته‌اند و با اوصاف «مبارکه» و «طاهره» و «مِسکه مبارکه» آن‌را ستوده و بر فضیلت آن تأکید کرده‌اند.
امام رضا (علیه‌السلام) هنگام برداشتن تربت، آن‌را بوییده و گریسته
و در برخی احادیث از علاقه
فرشتگان به تربت سخن رفته است.
تاکید بر استحباب
سجده بر تربت امام حسین (علیه‌السّلام)، یکی دیگر از فضائل تربت اباعبدالله الحسین (علیه‌السّلام) است. بنابر احادیث و کتب فقهی، تربت امام حسین (علیه‌السّلام) بهترین چیزی است که می‌توان در سجده پیشانی را بر آن گذاشت.
در برخی روایات آمده که
امام صادق (علیه‌السلام) مقداری از تربت امام حسین (علیه‌السلام) را که در کیسه‌ای ابریشمی و زرد رنگ نگه می‌داشته، هنگام
نماز بر سجاده خود می‌ریخته و بر آن
سجده می‌کرده است.
به موجب برخی متون حدیثی و فقهی، سجده کردن بر تربت و تسبیح گفتن با تربت باعث رقت قلب می‌گردد.
خاصیت شفادهی تربت امام حسین (علیه‌السّلام) یکی از ویژگیها و امتیازاتی است که
خداوند متعال به آن حضرت عطا فرموده است و روایات فراوان و معتبری نیز بر آن دلالت دارد.
در طول تاریخ هم تا عصر حاضر، افراد بسیاری به برکت تربت آن حضرت شـفا یافته‌اند. در احادیث گفته شده که تربت حسینی، شفابخش بیماری‌هاست، ولی شرط تاثیر آن پیروی از امام حسین (علیه‌السّلام) و اعتقاد به آن حضرت دانسته شده است. البته از دیدگاه
شیعه این تربت مبارکه به خودی خود شفاء نمی‌دهد؛ بلکه منحصرا به اذن پرودگار شفاء می‌دهد؛ یعنی این خداوند است که در خاک کربلا شفا قرار داده است؛ همانطور که در آداب خوردن تربت مبارکه نیز به آن تصریح شده است که با گفتن «بسم‌الله» و بردن نام خداوند و با استعانت از خدا، خورده شود:
«عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اِسْمَاعِیلَ الْبَصْرِیِّ عَنْ بَعْضِ رِجَالِهِ عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه‌السّلام) قَالَ: طِینُ قَبْرِ الْحُسَیْنِ (علیه‌السّلام) شِفَاءٌ مِنْ کُلِّ دَاءٍ وَ اِذَا اَکَلْتَهُ فَقُلْ بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ رِزْقاً وَاسِعاً وَ عِلْماً نَافِعاً وَ شِفَاءً مِنْ کُلِّ دَاءٍ اِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْ ءٍ قَدِیرٌ»؛
«از
محمد بن اسماعیل بصری از بعض رجالش از
امام صادق (علیه‌السّلام) روایت شده است که خاک قبر امام حسین (علیه‌السّلام) شفای از هر دردی است، در هنگام خوردن بگو: به نام خدا و با استعانت از خدا، خداوندا آن را رزق واسع و علم نافع قرار بده و شفای از هر دردی قرار بده، بدرستی که فقط تو بر هر کاری توانا هستی.» روایاتی که از طریق
اهل بیت (علیهم‌السّلام) در این‌باره وارد شده است
مستفیض بلکه در حد
تواتر است، در ادامه به برخی از این روایات اشاره می‌کنیم:
•
«عَنْ اَبِی جَعْفَرٍ الْمَوْصِلِیِّ اَنَّ اَبَا جَعْفَرٍ (علیه‌السّلام) قَالَ: اِذَا اَخَذْتَ طِینَ قَبْرِ الْحُسَیْنِ فَقُلْ اللَّهُمَّ بِحَقِّ هَذِهِ التُّرْبَةِ وَ بِحَقِّ الْمَلَکِ الْمُوَکَّلِ بِهَا وَ الْمَلَکِ الَّذِی کَرَبَهَا وَ بِحَقِّ الْوَصِیِّ الَّذِی هُوَ فِیهَا صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلْ هَذَا الطِّینَ شِفَاءً مِنْ کُلِّ دَاءٍ وَ اَمَاناً مِنْ کُلِّ خَوْفٍ فَاِنْ فَعَلَ ذَلِکَ کَانَ حَتْماً شِفَاءً مِنْ کُلِّ دَاءٍ وَ اَمَاناً مِنْ کُلِّ خَوْفٍ»؛
«
ابی‌جعفر موصلی روایت کرده است که
امام باقر (علیه‌السّلام) فرمودند: هنگامی که خاک قبر امام حسین (علیه‌السّلام) را برداشتی پس بگو: خداوندا بحق این تربت مبارک و به
حق ملائکه موکل به این تربت و ملکی که سخت اندوهگینش کرده و به
حق وصیی که در آن است بر محمد و آل محمد درود فرست و این خاک را شفا قرارده از هر دردی و امان قرار ده از هر خوفی و ترسی، اگر چنین کنی حتما شفای از هر دردی است و امان دهنده از هرخوف و ترسی.»
•
«اِنَّ کُلَّ تُرْبَةٍ لَنَا مُحَرَّمَةٌ اِلَّا تُرْبَةُ جَدِّیَ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ (علیهما‌السّلام) فَاِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَهَا شِفَاءً لِشِیعَتِنَا وَ اَوْلِیَائِنَا»؛
«همه تربت‌ها جز تربت جدّم امام حسین (علیه‌السّلام) خوردنش
حرام است. خداوند عزّوجلّ آن را برای شیعیان و دوستان ما شفا قرار داده است.»
•
«عَنْ سَعْدِ بْنِ سَعْدٍ قَالَ: سَاَلْتُ اَبَا الْحَسَنِ (علیه‌السّلام) عَنِ الطِّینِ فَقَالَ اَکْلُ الطِّینِ حَرَامٌ مِثْلُ الْمَیْتَةِ وَ الدَّمِ وَ لَحْمِ الْخِنْزِیرِ اِلَّا طِینَ قَبْرِ الْحُسَیْنِ (علیه‌السّلام) فَاِنَّ فِیهِ شِفَاءً مِنْ کُلِّ دَاءٍ وَ اَمْناً مِنْ کُلِّ خَوْفٍ»؛
«
سعد بن سعد روایت کرده است: از
امام موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) سوال کردم از خوردن خاک؛ فرمودند خوردن آن
حرام است و حرمتش مثل حرمت
میته و
خون و
گوشت خوک است؛ مگر خاک قبر امام حسین (علیه‌السلام)؛ به درستی که در آن شفای از هر دردی و امان از هر خوفی است.»
•
«عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اِسْمَاعِیلَ الْبَصْرِیِّ وَ لَقَبُهُ فَهْدٌ عَنْ بَعْضِ رِجَالِهِ عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه‌السّلام) قَالَ: طِینُ قَبْرِ الْحُسَیْنِ (علیه‌السّلام) شِفَاءٌ مِنْ کُلِّ دَاءٍ»؛
«
محمد بن اسماعیل بصری ملقب به فهد از بعض رجالش از
امام صادق (علیه‌السّلام) روایت کرده است: خاک قبر امام حسین (علیه‌السّلام) شفای از هر دردی است.»
•
«عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَیْمَانَ الْبَصْرِیِّ عَنْ اَبِیهِ عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه‌السّلام) قَالَ: فِی طِینِ قَبْرِ الْحُسَیْنِ (علیه‌السّلام) الشِّفَاءُ مِنْ کُلِّ دَاءٍ وَ هُوَ الدَّوَاءُ الْاَکْبَرُ»؛
«
محمد بن سلیمان بصری از امام صادق (علیه‌السّلام) روایت کرده است: در خاک قبر امام حسین (علیه‌السّلام) شفای از هردردی است و آن خاک دوای اکبر است.»
•
«عَنْ اَبِی الصَّبَّاحِ الْکِنَانِیِّ عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه‌السّلام) قَالَ: طِینُ قَبْرِ الْحُسَیْنِ (علیه‌السّلام) فِیهِ شِفَاءٌ وَ اِنْ اُخِذَ عَلَی رَاْسِ مِیلٍ»؛
«
ابوالصباح کنانی از امام صادق (علیه‌السّلام) روایت کرده است: خاک قبر امام حسین (علیه‌السّلام) در آن شفاست گرچه از فاصله یک مایلی از قبر برداشته شود.»
•
«عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه‌السّلام) قَالَ: اِذَا تَنَاوَلَ اَحَدُکُمْ مِنْ طِینِ قَبْرِ الْحُسَیْنِ (علیه‌السّلام) فَلْیَقُلْ اللَّهُمَّ اِنِّی اَسْاَلُکَ بِحَقِّ الْمَلَکِ الَّذِی تَنَاوَلَهُ- وَ الرَّسُولِ الَّذِی بَوَّاَهُ وَ الْوَصِیِّ الَّذِی ضُمِّنَ فِیهِ اَنْ تَجْعَلَهُ شِفَاءً مِنْ کُلِّ دَاءٍ....»؛
«
عبدالله بن سنان از امام صادق (علیه‌السّلام) روایت کرده است: هنگامی که کسی از شما خاک قبر امام حسین (علیه‌السّلام) را می‌خورد باید بگوید بار خدایا من به
حق ملکی که از آن خورده است و فرستاده‌ای که آنجا ساکن شده است و
وصیی که ضمانت کرده است از تو مسئلت دارم که در آن شفاء قرار دهی از هر دردی....»
•
«عَنْ اَبِی یَحْیَی الْوَاسِطِیِّ عَنْ رَجُلٍ عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه‌السّلام) قَالَ: الطِّینُ کُلُّهُ حَرَامٌ کَلَحْمِ الْخِنْزِیرِ وَ مَنْ اَکَلَهُ ثُمَّ مَاتَ مِنْهُ لَمْ اُصَلِّ عَلَیْهِ اِلَّا طِینَ قَبْرِ الْحُسَیْنِ (علیه‌السّلام) فَاِنَّ فِیهِ شِفَاءً مِنْ کُلِّ دَاءٍ»؛
«
یحیی واسطی از رجال خود از امام صادق (علیه‌السّلام) روایت کرده است: تمامی خاک‌ها
حرام هستند همانند گوشت خوک و هر کسی که از خاکی خورد و بر اثر آن مرد
نماز میت بر او نمی‌خوانم، مگر خاک قبر امام حسین (علیه‌السّلام)، بدرستی که در آن شفای از هر دردی است.»
•
«عَنْ جَابِرِ بْنِ یَزِیدَ الْجُعْفِیِّ قَالَ سَمِعْتُ اَبَا جَعْفَرٍ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ (علیه‌السّلام) یَقُولُ: طِینُ قَبْرِ الْحُسَیْنِ (علیه‌السّلام) شِفَاءٌ مِنْ کُلِّ دَاءٍ وَ اَمَانٌ مِنْ کُلِّ خَوْفٍ وَ هُوَ لِمَا اُخِذَ لَه»؛
«
جابر بن یزید جعفی از
امام باقر (علیه‌السّلام) روایت کرده است: خاک قبر امام حسین (علیه‌السّلام) شفای از هر دردی است و امان از هر ترسی است و به هر نیتی که خورده شود برآورده شود.»
•
«وَ رَوَی اَبُو بَکْرٍ الْحَضْرَمِیُّ عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه‌السّلام) قَالَ لَوْ اَنَّ مَرِیضاً مِنَ الْمُؤْمِنِینَ یَعْرِفُ حَقَّ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه‌السّلام) وَ حُرْمَتَهُ اَخَذَ لَهُ مِنْ طِینِ قَبْرِ الْحُسَیْنِ (علیه‌السّلام) مِثْلَ رَاْسِ الْاَنْمُلَةِ کَانَ لَهُ دَوَاءً وَ شِفَاء»؛
«
ابوبکر حضرمی از امام صادق (علیه‌السّلام) روایت کرده است: اگر مریضی از
مومنین که
حق و حرمت امام حسین (علیه‌السّلام) را بشناسد به اندازه سر انگشتی از خاک قبرش بردارد برای او دواء و شفاست.»
•
«عَنْ یُونُسَ بْنِ الرَّبِیعِ عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: اِنَّ عِنْدَ رَاْسِ الْحُسَیْنِ (علیه‌السّلام) لَتُرْبَةً حَمْرَاءَ فِیهَا شِفَاءٌ مِنْ کُلِّ دَاءٍ اِلَّا السَّامَ»؛
«
یونس بن ربیع از امام صادق (علیه‌السّلام) روایت کرده است: در بالای سر قبر امام حسین (علیه‌السّلام) خاک قرمزی است که در آن شفای از هر دردی مگر
مرگ است.»
•
«عَنْ عُمَرَ بْنِ وَاقِدٍ قَال لی موسی بن جعفر علیه السلام: ....لَا تَاْخُذُوا مِنْ تُرْبَتِی شَیْئاً لِتَتَبَرَّکُوابِهِ فَاِنَّ کُلَّ تُرْبَةٍ لَنَا مُحَرَّمَةٌ اِلَّا تُرْبَةَ جَدِّیَ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ (علیه‌السّلام) فَاِنَّ اللَّهَ تَعَالَی جَعَلَهَا شِفَاءً لِشِیعَتِنَا....»؛
«
عمر بن واقد روایت کرده است:
امام موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) به من فرمودند: از خاک قبر من چیزی بر ندارید تا از آن تبرک بجوئید، بدرستی که هر خاکی به جز خاک جدم امام حسین (علیه‌السّلام) بر ما حرام است و خداوند متعال در آن شفاء برای شیعیان ما قرار داده است.»
•
«عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ، قَالَ: سَمِعْتُ اَبَا جَعْفَرٍ وَ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ (عَلَیْهِمَا السَّلَامُ) یَقُولَانِ: اِنَّ اللَّهَ (تَعَالَی) عَوَّضَ الْحُسَیْنَ (عَلَیْهِ السَّلَامُ) مِنْ قَتْلِهِ اَنْ جَعَلَ الْاِمَامَةَ فِی ذُرِّیَّتِهِ، وَ الشِّفَاءَ فِی تُرْبَتِهِ، وَ اِجَابَةَ الدُّعَاءِ عِنْدَ قَبْرِهِ، وَ لَا تُعَدُّ اَیَّامُ زَائِرِیهِ جَائِیاً وَ رَاجِعاً مِنْ عُمُرِهِ»؛
«
محمد بن مسلم روایت کرده است از امام باقر و امام صادق (علیهما‌السّلام) شنیدم که می‌فرمودند: خداوند متعال در عوض شهادتش
امامت را در ذریه‌اش و شفاء را در تربتش و اجابت دعا را در نزد قبرش قرار داده و ایامی که زائر به
زیارت او می‌آید و بر می‌گردد از عمرش به حساب نمی‌آید.»
•
«عَنْ اَبِی حَمْزَةَ الثُّمَالِیِّ عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه‌السّلام) قَالَ کُنْتُ بِمَکَّةَ وَ ذَکَرَ فِی حَدِیثِهِ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ اِنِّی رَاَیْتُ اَصْحَابَنَا یَاْخُذُونَ مِنْ طِینِ الْحُسَیْنِ (علیه‌السّلام) لِیَسْتَشْفُوا بِهِ هَلْ فِی ذَلِکَ شَیْ ءٌ مِمَّا یَقُولُونَ مِنَ الشِّفَاءِ قَالَ قَالَ یُسْتَشْفَی بِمَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ الْقَبْرِ عَلَی رَاْسِ اَرْبَعَةِ اَمْیَال»؛
«
ابوحمزه ثمالی روایت کرده است: من در
مکه بودم... خدمت امام صادق (علیه‌السّلام) عرضه داشتم فدایتان شوم من دیده‌ام یاران ما (
شیعیان) از خاک امام حسین (علیه‌السّلام) بر می‌گیرند تا بوسیله آن شفا یابند آیا شما نیز قائل هستید که آن خاک شفا دهنده است. فرمودند به فاصله چهار میل از قبر مطهر از خاک آن برای طلب شفا می‌توان استفاده کرد.»
•
«رَوَی سَمَاعَةُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه‌السّلام) قَالَ: کُلُّ طِینٍ حَرَامٌ عَلَی بَنِی آدَمَ مَا خَلَا طِینَ قَبْرِ الْحُسَیْنِ (علیه‌السّلام) مَنْ اَکَلَهُ مِنْ وَجَعٍ شَفَاهُ اللَّهُ تَعَالَی»؛
«
سماعة بن مهران روایت کرده است: امام صادق (علیه‌السّلام) فرمودند: خوردن هر خاکی بر بنی آدم حرام است به جز خاک قبر امام حسین (علیه‌السّلام)، هر دردمندی آن تربت را بخورد خدای تعالی او را شفا می‌بخشد.»
•
«عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَارِدٍ عَنْ عَمَّتِهِ قَالَتْ سَمِعْتُ اَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیه‌السّلام) یَقُولُ اِنَّ فِی طِینِ الْحَائِرِ الَّذِی فِیهِ الْحُسَیْنُ (علیه‌السّلام) شِفَاءً مِنْکُلِّ دَاءٍ وَ اَمَاناً مِنْ کُلِّ خَوْفٍ»؛
«
محمد بن مارد از عمه‌اش روایت کرده است: از امام صادق (علیه‌السّلام) شنیدم که فرمودند: در خاک حائر حسینی (علیه‌السّلام) شفای از هر درد و امان از هر خوفی است.»
• پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۲، ص۲۲۵-۲۲۸.
