شرک اهل باطل (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بنا به
آیات قرآن، شرک موجب قرارگیری در
اهل باطل میشود.
شرکورزی، موجب قرار گرفتن در زمره اهل باطل:
«أَوْ تَقُولُواْ إِنَّمَا أَشْرَكَ آبَاؤُنَا مِن قَبْلُ وَكُنَّا ذُرِّيَّةً مِّن بَعْدِهِمْ أَفَتُهْلِكُنَا بِمَا فَعَلَ الْمُبْطِلُونَ؛
یا بگویید: پدرانمان پیش از ما مشرک بودند، ما هم فرزندانی بعد از آنها بودیم؛ (
و چارهای جز پیروی از آنان نداشتیم؛) آیا ما را به آنچه باطلگرایان انجام دادند
مجازات میکنی؟!»
در قرآن کریم تاکید بسیاری بر نفی
و نکوهش شرک شده
و بیشتر مراد از شرک، شرک عبادی است؛ زیرا اگر کسی شرک در عبادت نداشته باشد
و در عبادت موحد باشد، قهراً شرک در ذات
و صفات نیز نخواهد داشت. رسیدن به توحید جز با شناخت شرک
و نفی همه اقسام آن ممکن نیست.
امام خمینی شرک را اعتقاد به دو مبدا برای عالم
و یا
عبودیت غیر خداوند بهعنوان اله یا اعتقاد به تاثیر استقلالی در عالم برای غیر خداوند میداند.
ایشان شرک را به دو قسم شرک در عقیده
و شرک در عمل تقسیم میکند
و در تبیین شرک افعالی بر این باور است که اگر کسی فعل حق
تعالی را واحد نداند
و شریک در الوهیت برای او قائل باشد، مشرک به شرک در افعال است؛ زیرا اگر دو علت مستقل الهی به چیزی وارد شوند، فساد
و ابطال آن چیز لازم میآید
و هیچ موجودی وجود پیدا نمیکند. ازاینجهت شریک در فعل الهی ممکن نیست، همچنانی که تفویض در فعل الهی راه ندارد
و قائل به
تفویض مشرک است.
به باور امام خمینی انفکاک
معلول از علت
و اعتقاد به واسطه
و استناد
علل حوادث به غیر خداوند، شرک در افعال است، زیرا فاعل حقیقی حق
تعالی است.
برخی از متکلمان برای تنزیه
و تقدیس خداوند از شرک در افعال بر این عقیدهاند که میان اشیاء علیت
و معلولیت نیست
و مبدا همه وجود واجب
تعالی است؛ چنانکه اشاعره تمام
علل و معلولات را در عالم بیاثر دانسته
و علیت غیر واجب
تعالی را بهکلی انکار کردهاند
و اثبات آن را موجب شرک میدانند، اما حکما این سخن را نپذیرفته
و معتقدند میان اشیاء، علیت
و معلولیت است با وجود اینهمه
معلولها عین
ربط به علت حقیقی
و خداوندند.
به اعتقاد امام خمینی مشرکان صدر اسلام توحید ذاتی
و توحید در ربوبیت را قبول داشتند
و هرگز معتقد به خدایان متعدد در عرض واحد نبودند؛ ولی شرک در
عبادت داشتند.
•
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۶، ص۹۸، برگرفته از مقاله «شرک اهل باطل». •
دانشنامه امام خمینی ، تهران،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، ۱۴۰۰ شمسی.