شرطه (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شُرْطِه (به ضم شین و کسر طاء) یکی از مفردات
نهج البلاغه به معنای پلیس که
حضرت علی (علیه‌السلام) در نامه به
مالک اشتر و سفاش به
شب‌زنده‌داری از این واژه استفاده نموده است.
شُرْطِه (به ضم شین و کسر طاء) به معنای پلیس آمده است. جمع آن شُرَط (مثل صرد) و در صورت نسبت «شُرطیّ» گویند.
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در فرمان به مالک که فرموده: «
«وَ اجْعَلْ لِذَوِی الْحَاجَاتِ مِنْکَ قِسْماً تُفَرِّغُ لَهُمْ فِیهِ شَخْصَکَ ... وَ تُقْعِدُ عَنْهُمْ جُنْدَکَ وَ أَعْوَانَکَ مِنْ أَحْرَاسِکَ وَ شُرَطِکَ...»؛
برای اهل حاجت وقتی معیّن کن که فقط به‌کار آنها برسی و کسی از نگهبانان و پلیس تو در آنجا نباشد تا آنها بدون زحمت و بدون واهمه حرفشان را بزنند.» حَرس: محافظ و شرط: پلیس است.
• همچنین امام (صلوات‌الله‌علیه) در
حکمت ۱۰۴ فرموده: «
«یَا نَوْفُ إِنَّ دَاوُدَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ قَامَ فِی مِثْلِ هَذِهِ السَّاعَهِ مِنَ اللَّیْلِ فَقَالَ إِنَّهَا لَسَاعَهٌ لاَ یَدْعُو فِیهَا عَبْدٌ إِلاَّ اسْتُجِیبَ لَهُ إِلاَّ أَنْ یَکُونَ عَشَّاراً أَوْ عَرِیفاً أَوْ شُرْطِیّاً أَوْ صَاحِبَ عَرْطَبَهٍ (وَ هِیَ الطُّنْبُورُ) أَوْ صَاحِبَ کَوْبَهٍ»؛
ای
نوف داود (علیه‌السّلام) در همچو ساعتی از شب برخاست و فرمود: این ساعتی است هر کس
خدا را در این ساعت بخواند دعایش مستجاب شود، مگر آنکه ده یک بگیرد، یا
جاسوس اشرار، یا اعوان ظلمه یا طنبور‌زن یا طبل‌زن باشد.»
منظور از عشّار
مالیات بگیر ظلمه و از «شرطی» نیز پلیس ظالم است که برای راحت ظالم، مظلوم را در عذاب می‌گیرد.
این واژه دو بار در «نهج البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «شرطه»، ج۲، ص۵۹۱.
