شبهات و ردود (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شبهات و ردود تالیف سامی البدری از نویسندگان معاصر است که در رد شبهات و اتهامات احمد الکاتب به عقائد
شیعه امامیه در چهار مجلد و به
زبان عربی تقدیم جویندگان حقیقت شده است.
نویسنده در مقدمه کتاب با اشاره به اینکه در رد شبهات
اهل سنت آثار فراوانی از
علماء بزرگی به رشته تحریر در آمده است، اما طلاب حقیقت در عصر حاضر فرصت مراجعه به آنها را نداشته و لذا ردود ارائه شده در اثر حاضر را دارای ویژگی اختصار و آسانی معرفی می‌کند.
شیوه بررسی و نقد شبهات بدینگونه است که ابتدا
نص شبهه نقل می‌شود و سپس با استناد به منابعی که شبهه مورد نظر از آنها استخراج گردیده، ادله مکفی را در رد آن اقامه می‌نماید. در پایان رد هر شبهه نیز خلاصه از بحث ارائه شده است.
اولین شبهه‌ای که به آن پرداخته شده است عدم ذکر تعداد
ائمه علیهم‌السّلام در
قرن سوم هجری است. دراین شبهه به آثاری از
شیخ صدوق و نوبختی استناد شده و نتیجه می‌گیرد که
امامیه قائل به عدد محدود در ائمه علیهم‌السّلام نیست.
نویسنده با ارجاع به صفحاتی از آثار مورد استناد و نقل عین عبارات آن، این شبهات را ناشی از عدم
قرائت آن متون، تغافل و یا توهم در فهم عبارات دانسته و در خلاصه تاکید می‌کند که نه تنها علمای مذکور بلکه دیگر بزرگان قرن سوم نیز تصریح به عقیده اثنی عشریه دارند.
درفصلهای دیگر این جلد نیز به شبهات مرتبط با تعداد
امامان شیعه پرداخته شده است. نصوص بسیاری در منابع
شیعه وجود دارد که ائمه علیهم السلام، حتی در سنین طفولیت از
امام پس از خود اطلاع داشته و او را معرفی کرده‌اند به عنوان نمونه
امام رضا از امامت
امام جواد علیهم‌السّلام در سن سه سالگی خبر داده است.
عدم فهم صحیح از
روایات، استناد به یک روایت و کنار گذاشتن روایات بسیار، استدلال به روایاتی که از روی
تقیه بیان شده است، از جمله مواردی است که در نقد و رد شبهات به آن اشاره شده است. نویسنده سنین تلاش کرده است با استناد به روایاتی از کتب
شیخ کلینی مانند کافی و یا
کتاب سلیم بن قیس، عقیده شیعه به ائمه دوازده گانه را متزلزل و فاقد پایه و اساس محکمی معرفی کرده و روایات حصر ائمه به دوازده
امام را ضعیف السند جلوه دهد غافل از اینکه روایات حصر نه تنها در منابع امامیه بلکه در منابع معتبر
اهل سنت نیز آمده است.
در این مجلد در هشت فصل شبهاتی را که درباره امامت
امیرالمؤمنین مطرح شده است پاسخ می‌دهد. درابتدای این جلد شبهه دیگری در ادامه شبهه حصر طرح شده است که بهتر آن بود که در جلد اول به آن پرداخته می‌شد.
امیرالمؤمنین بارها با استناد به
حدیث غدیر،
ولایت را
حق خود دانسته و مردم را به آن یاد آور می‌شود. نویسنده در رد این شبهه که ایشان به کلامی که تصریح به انتصاب داشته باشد احتجاج نکرده است، با این
استدلال که حدیث غدیر از روایات متواتر است، به کتب
الغدیر و عبقات الانوار ارجاع می‌دهد.
در ادامه مطالب به بحث
سقیفه می‌رسیم. شبهه بدینگونه طرح شده است که واقعه سقیفه تنها یک
بیعت بوده است و بدون هیچگونه تهدید و اکراهی در
مسجد تمام می‌شود. این شبهه که در حقیقت با روایت عمر بن خطاب از سقیفه مطابقت دارد به دقت مورد مناقشه و رد قرار گرفته است.
برخورد مصلحتی
امام علی علیه‌السّلام با خلفلا که به جهت حفظ کیان
اسلام بوده است، دستمایه طرح شبهاتی در توجیه خلافت خلفا و رضایت ایشان در بیعت با آنها، قرار گرفته که در فصلهای بعدی کتاب به آن پرداخته شده است.
در فصول پایانی به این شبهه پاسخ می‌دهد که اگر نصی بر ولایت علی علیه‌السّلام داشتیم، خلفا بزرگتر از آن بودند که با آن مخالفت کنند. نویسنده در رد این شبهه به قضیه
متعه حج به عنوان بزرگترین شاهد اشاره کرده و آن را به تفصیل توضیح می‌دهد.
مطالب این مجلد در دو فصل ارائه شده است. در فصل اول به تعداد دیگری از شبهات پیرامون امامت پاسخ داده شده است. فصل دوم به نامه‌هایی که احمد الکاتب پس از انتشار کتاب، خطاب به نویسنده نوشته وپاسخهای او اختصاص دارد.
این جلد از کتاب در واقع ردیه‌ای بر بخش اول کتاب احمد الکاتب با نام تطور فکر سیاسی شیعی از شوری به
ولایت فقیه است. کتاب مذکور مشتمل بر سه بخش بوده که در بخش اول نظریه امامت الهیه را مورد شبهه قرار داده است. در بخشهای دیگرنیز به مباحثی مانند ولادت
حضرت مهدی علیه‌السّلام و ولایت فقیه پرداخته است.
نویسنده در این جلد نیز همانند مجلدات دیگر ابتدا نص شبهه را آورده و دلائل متقن به رد آن می‌پردازد. شبهات مطرح شده در فصل اول اغلب همانند جلد دوم پیرامون ولایت امیرالمؤمنین، حدیث غدیر، قضیه شوری و... می‌باشد. احمد الکاتب نیز به تبعیت از دیگر عالمان سنی تلاش کرده است که شخصیت عبدالله بن سبا را در شکل گیری
تشیع مهم جلوه نماید، بنابراین نویسنده در بخشهای پایانی فصل اول به آن پرداخته است.
در فصل دوم در دو بخش به سه نامه احمد الکاتب پاسخ داده شده است.
در این مجلد به مهمترین شبهات احمد الکاتب در مجله الشوری و کتاب تطور الفکر السیاسی الشیعی، پیرامون وجود مقدس
امام زمان حجة بن الحسن العسکری عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف پرداخته شده است.
نویسنده سنی مدعی شده است که درقرون سوم و چهارم
اجماع شیعه بر عدم
ایمان به وجود حجة ابن الحسن العسکری عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف بوده است و از فرق چهارده گانه شیعه که پس شهادت
امام حسن عسکری علیه‌السّلام ایجاد شد تنها یک فرقه به ولادت و
امامت ایشان قائل بوده است و بعضی از اصحاب سری ایشان به آن معتقد بوده و امری واضح و بدیهی و مورد اجماع شیعه در آن مقطع زمانی نبوده است همانگونه که
شیخ صدوق در اکمال الدین و
الامامة و
التبصرة من الحیرة و نعمانی در الغیبة به آن اشاره می‌کنند.
نویسنده در پاسخ به این شبهه عبارات منابعی را که مورد استناد قرار گرفته است آورده و به تجزیه و تحلیل آنها می‌پردازد و در پایان چنین نتیجه گیری می‌کند که علمایی مانند صدوق، نعمانی و نوبختی که نام عصر حیرت را بر آن عصر گذاشته‌اند در واقع در این مساله مهم دقت علمی لازم را به کار نبرده و از مصادر اصلی را به طور کامل ندیده‌اند.
درادامه مباحث، روایات غیبت مورد شبهه واقع شده است که نویسنده در پاسخ
غیبت صغری و
کبری را با استناد به منابع مختلف مورد نقد و بررسی قرار داده است.
از دیگر شبهاتی که در این جلد از کتاب به آن پرداخته شده عبارت است از: غیر عادی بودن عمر حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، فرضیه
نبوت حضرت، مخفی و سری بودن ولادت و....
نامه‌هایی که بین مؤلف و احمدالکاتب مبادله شده است را نیز در فصل هفتم می‌توان دید.
بسیاری از بزرگان همچون
علامه عسکری،
سید کاظم حائری،
شیخ مجتبی عراقی و... در نامه‌هایی از این اثر تجلیل کرده‌اند که در فصل پایانی کتاب آمده است.
بجز جلد سوم کتاب که نسخه موجود در برنامه چاپ اول است، سه مجلد دیگر چاپ دوم می‌باشد که بین سالهای ۱۴۱۷ تا ۱۴۲۰ ق به قطع وزیری، در
ایران انتشار یافته‌اند.
نرم افزار کتابخانه مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
