شبهات نزول قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شبهات نزول
قرآن، پرسش‌ها، بهانه گیری‌ها و سخنان باطل پیرامون
چگونگی نزول قرآن و زمان آن را می‌گویند.
شبهات نزول
قرآن به معنای پرسش‌هایی از سوی موافقان و یا اشکالات و بهانه گیری‌ها و سخنان باطلی که با الفاظ و ظواهر فریبنده از سوی مخالفان در باره زمان و
چگونگی نزول قرآن مطرح شده است، همانند این که زمان آغاز
نزول قرآن ، چه موقع است و آیا
قرآن به یکباره نازل شده یا تدریجی و مانند آن. در ادامه به یکی از
شبهات پرداخته می‌شود.
با توجه به
آیه "انا انزلناه فی لیله القدر" و آیه "انا انزلناه فی لیله مبارکه" گفته می‌شود که
قرآن در ماه مبارک
رمضان نازل شده، از طرف دیگر
بعثت پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در
ماه رجب بود و در هنگام بعثت آیات اول
سوره علق "اقرء باسم ربک" نازل شده، و این دو مطلب با هم نا سازگارند.
ظاهرا
شبهه تعارض بین نزول
قرآن در
شب قدر و وقوع
بعثت پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در بیست و هفتم رجب که همراه با نزول آیاتی از سوره علق بوده از دیرباز مطرح بوده، به گونه‌ای که باعث اختلاف در تعیین تاریخ بعثت گشته، در این میان
شیعه با استناد به روایات متعدد معتقد است که بعثت در روز ۲۷ رجب واقع شده، در حالی که
اهل سنت با استناد به ظهور آیات در نزول
قرآن در ماه مبارک رمضان و هم زمانی بعثت با نزول
قرآن وقوع بعثت را در رمضان می‌داند.
برای روشن شدن مساله ابتدا باید دید آیا بین بعثت و نزول
قرآن تلازم و همزمانی وجود دارد یا نه؟ و اگر بعثت با نزول
قرآن همزمان بوده چگونه نزولی مراد است؟ با اندکی تامل دانسته م؟ شود، اگر مراد از ضرورت همزمانی بعثت با نزول همراهی آن با
نزول دفعی باشد، اینجاست که مشکل زا می‌شوید، اما اگر نزولی که همزمان با بعثت بوده غیر از نزولی باشد که در آیات (انا انزلناه فی لیله القدر) و (انا انزلناه فی لیله مبارکه) از آن بحث می‌شود دیگر تعارضی در بین نخواهد بود.
نظر
مشهور در بین مفسران این است که نزول
قرآن در
شب قدر به معنای نزول دفعی آن می‌باشد،
یعنی نزول دفعی
قرآن (کل
قرآن به شکل یکجا) می‌باشد و تعارضی با نزول آیاتی از سوره علق در ۲۷ رجب و پیش از
شب قدر که ناظر به شروع نزول تدریجی است، ندارد. زیرا این دو مقوله جدا از هم هستند، در آنجا نزول تدریجی است که آغاز آن با آغاز بعثت و در ۲۷ رجب در
غار حرا بوده، ولی اینجا بحث از نزول کل
قرآن به معنای خاص آن می‌باشد، نه نزول تک تک آیات و البته بحثی هم از مکان نزول نمی‌باشد.
و به همین سبب در آیاتی از
قرآن که نزول دفعی مراد بوده از کلمه انزال و در مواردی که از نزول تدریجی مراد بوده از کلمه تنزیل استفاده شده است. فرق میان انزال و تنزیل این است که انزال به معنای نازل کردن دفعی و یک پارچه است، و تنزیل به معنای نازل کردن تدریجی است، و کلمه (
قرآن ) اسم کتابی است که خدای تعالی آن را بر پیامبر گرامیش
محمد (ص) نازل کرده، و به این جهت آن را
قرآن نامیده که (در قبل از
جنس خواندنی‌ها نبود، و به منظور این که درخور فهم بشر شود نازلش کرد و در نتیجه کتابی) خواندنی شد، چنان که فرمود: " انا جعلناه
قرآنا عربیا لعلکم تعقلون" و این کلمه هم بر مجموع
قرآن اطلاق می‌شود و هم بر اجزای آن.
این آیه شریفه دلالت دارد بر اینکه
قرآن یک پارچه در ماه رمضان نازل شده، از سوی دیگر ظاهر آیه شریفه: " و
قرآنا فرقناه لتقراه علی الناس علی مکث، و نزلناه تنزیلا" دلالت دارد بر اینکه
قرآن کریم به تدریج و در مجموع مدت دعوت
رسول خدا (ص)یعنی در مدت تقریبا بیست و سه سال نازل شده،
تاریخ هم مؤید این معنا است، و از همین جهت بعضی گمان کرده‌اند که آیه مورد بحث با این آیه منافات دارد.
فرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «شبهات نزول قرآن».
