• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سیدحسین بن محمد خلیفه سلطانی مرعشی اصفهانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


سیدحسین بن محمد خلیفه سلطانی مرعشی اصفهانی، عالم فاضل، فقیه محقق و ادیب شاعر و از علماء و وزراء عالی مقام قرن یازدهم هجری در اصفهان می‌باشد.


سیّدعلاءالدّین حسین خلیفه سلطان (سلطان العلماء) بن رفیع‌الدّین محمّد بن شجاع‌الدّین محمود مرعشی اصفهانی، عالم فاضل، فقیه محقق و ادیب شاعر [از علماء و وزراء عالی مقام قرن یازدهم هجری]. در اصفهان متولّد شده و نزد پدر خود و شیخ بهائی و دیگران به تحصیل پرداخته و به مقام شامخ علم و فضیلت نائل شد. پدرش منصب صدارت شاه عباس اوّل را برعهده داشت. شاه عباس علاءالدّین حسین را به دامادی خود پذیرفته و چندی بعد منصب وزارت اعظم را به او سپرد. در زمان شاه عباس او ۵ سال وزارت کرد.
بعد از مرگ شاه عباس و به سلطنت رسیدن شاه صفی ۲ سال وزیر او بود. امّا شاه صفی نسبت به او بدگمان شده و او را از وزارت عزل کرده و به قم تبعید کرد و دستور داد پسران خلیفه سلطان را میل در چشم کشیده و کور نمایند. خلیفه سلطان در قم به ادامه تحصیل پرداخته و عمر را به عبادت و تدریس گذرانید تا آن‌که شاه عباس دوّم به سلطنت رسید. پس از اینکه وزیر او سارو تقی به قتل رسید، بار دیگر خلیفه سلطان از طرف شاه عباس دوّم به وزارت منصوب شد و ۸ سال در این منصب باقی بود.

عاقبت پس از فتح قندهار و حرکت اردوی شاه به مازندران، او که در رکاب شاه بود، در شهر اشرف در روز سه شنبه ۱۰ جمادی الاولی ۱۰۶۴ق وفات یافت. پیکرش به نجف حمل شده و در کفش‌داری ایوان حرم مطهر حضرت علی (علیه‌السّلام) مدفون شد.

او طبع شعر داشته و اشعاری از او به جای مانده است. این شعر از اوست:
افسوس که عمر بیهوده گشت تلف ••••• دنیا به تعب گذشت و دین رفت ز کف
رنجید خدا و خلق راضی نشدند ••••• ضایع کرده‌ایم پاره‌ای آب و علف
[۱] اصفهانی افندی، میرزاعبدالله، ریاض العلماء، ج۲، ص۵۵-۵۱.    
[۲] موسوی خوانساری، میرزا محمدباقر، روضات الجنّات، ج۲، ص۳۴۶-۳۴۹.    
[۳] قمی، شیخ عباس، الکنی و الالقاب، ج۲، ص۳۱۹-۳۲۰.    
[۴] قمی، شیخ عباس، فوائد الرضویه، ج۱، ص۱۵۹.
[۵] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۲۹۲.    
[۶] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۳، ص۵۶.    
[۷] نصرآبادی، محمدطاهر، تذکره نصرآبادی، ج۱، ص۲۳-۲۴.
[۸] صاحب جواهر، عبدالعزیز، آثار الشیعه، ج۴، ص۹۹-۹۷.
[۹] خاتون‌آبادی، سیدعبدالحسین، وقایع السنین و الاعوام، ص۵۱۹.
[۱۰] کاشانی، حبیب‌الله‌ بن‌ علی‌مدد و دیگران، لباب الالقاب، ص۲۳.
[۱۱] ایزد گشسب گلپایگانی، شیخ‌اسدالله، شمس التواریخ، ص۱۳-۱۴.
[۱۲] شیرازی، محمدمعصوم، طرائق الحقائق، ج۳، ص۱۶۴-۱۶۵.
[۱۳] جناب، میرسیدعلی، الاصفهان: رجال و مشاهیر، ص۲۱۹-۲۲۰.
[۱۴] کتابی، سیدمحمدباقر، رجال اصفهان، ج۱، ص۱۴-۱۲.
[۱۵] جابری انصاری، حاج میرزا حسن خان، تاریخ اصفهان، ص۳۳۵.


این کتاب‌ها از تالیفات اوست:
۱. «آداب الحج»، به فارسی ۲. «انموذج العلوم» که نسخه‌ای از آن به شماره ۸۰۰/۵ در کتابخانه مدرسه مروی تهران موجود است.
[۱۶] استادی، رضا، فهرست مروی، ص۳۰۸.
۳. «ترجمه تقویم البلدان» تالیف: اسماعیل ایوبی، به فارسی و به نام شاه صفی، موجود در کتابخانه ملک در تهران
[۱۷] دانش‌پژوه، محمدتقی و ایرج افشار، فهرست ملک، ج۲، ص۱۲۹.
[۱۸] منزوی، احمد، فهرست‌واره کتاب‌های فارسی، ج۱، ص۱۸۵.
۴. «تعلیقه بر من لایحضره الفقیه» ۵. «توضیح الاخلاق» که آنرا به دستور شاه صفی از روی کتاب «اخلاق ناصری» تالیف: خواجه نصیرالدّین طوسی، به زبان ساده و روان بازنویسی شده و به شماره ۲۹۸۴ در کتابخانه مرکز احیاء میراث اسلامی در قم موجود است.
[۱۹] حسینی اشکوری، سیداحمد، فهرست احیاء، ج۷، ص۳۸۸.
۶. «حاشیه بر حاشیه خفری بر الهیات تجرید» ۷. «حاشیه بر شرح لمعه» ۸. «حاشیه بر شرح مختصر المنتهی» که نسخه‌ای از آن به شماره ۲۰۸۸۵ در کتابخانه آستان قدس رضوی در مشهد مقدس موجود است.
[۲۰] آستان قدس رضوی، فهرست رضوی، ج۱۶، ص۱۴۶-۱۴۷.
۹. «حاشیه بر مختلف الشیعه» ۱۰. «حاشیه بر معالم الاصول» که معروفترین اثر اوست و ده‌ها نسخه از آن در کتابخانه‌های مختلف موجود است و به همراه متن کتاب به طبع رسیده است. ۱۱. «حاشیه بر مدارک الاحکام» که نسخه‌ای از آن به شماره ۸۸۲ در مدرسه مروی تهران موجود است.
[۲۱] استادی، رضا، فهرست مروی، ص۱۲۱.
۱۲. «شبهات در علوم متفرقه و جواب آن» ۱۳. «شرح بر زبده شیخ بهائی» ۱۴. «دفع شبهه استلزام».

۱. ↑ اصفهانی افندی، میرزاعبدالله، ریاض العلماء، ج۲، ص۵۵-۵۱.    
۲. ↑ موسوی خوانساری، میرزا محمدباقر، روضات الجنّات، ج۲، ص۳۴۶-۳۴۹.    
۳. ↑ قمی، شیخ عباس، الکنی و الالقاب، ج۲، ص۳۱۹-۳۲۰.    
۴. ↑ قمی، شیخ عباس، فوائد الرضویه، ج۱، ص۱۵۹.
۵. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۲۹۲.    
۶. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۳، ص۵۶.    
۷. ↑ نصرآبادی، محمدطاهر، تذکره نصرآبادی، ج۱، ص۲۳-۲۴.
۸. ↑ صاحب جواهر، عبدالعزیز، آثار الشیعه، ج۴، ص۹۹-۹۷.
۹. ↑ خاتون‌آبادی، سیدعبدالحسین، وقایع السنین و الاعوام، ص۵۱۹.
۱۰. ↑ کاشانی، حبیب‌الله‌ بن‌ علی‌مدد و دیگران، لباب الالقاب، ص۲۳.
۱۱. ↑ ایزد گشسب گلپایگانی، شیخ‌اسدالله، شمس التواریخ، ص۱۳-۱۴.
۱۲. ↑ شیرازی، محمدمعصوم، طرائق الحقائق، ج۳، ص۱۶۴-۱۶۵.
۱۳. ↑ جناب، میرسیدعلی، الاصفهان: رجال و مشاهیر، ص۲۱۹-۲۲۰.
۱۴. ↑ کتابی، سیدمحمدباقر، رجال اصفهان، ج۱، ص۱۴-۱۲.
۱۵. ↑ جابری انصاری، حاج میرزا حسن خان، تاریخ اصفهان، ص۳۳۵.
۱۶. ↑ استادی، رضا، فهرست مروی، ص۳۰۸.
۱۷. ↑ دانش‌پژوه، محمدتقی و ایرج افشار، فهرست ملک، ج۲، ص۱۲۹.
۱۸. ↑ منزوی، احمد، فهرست‌واره کتاب‌های فارسی، ج۱، ص۱۸۵.
۱۹. ↑ حسینی اشکوری، سیداحمد، فهرست احیاء، ج۷، ص۳۸۸.
۲۰. ↑ آستان قدس رضوی، فهرست رضوی، ج۱۶، ص۱۴۶-۱۴۷.
۲۱. ↑ استادی، رضا، فهرست مروی، ص۱۲۱.


مهدوی، سیدمصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۲، ص۷۵۷-۷۵۹.    



رده‌های این صفحه : ادیبان اصفهان | ادیبان اصفهان سده یازدهم(قمری) | ادیبان ایران | ادیبان ایران سده یازدهم(قمری) | ادیبان سده یازدهم(قمری) | عالمان اصفهان | عالمان اصفهان سده یازدهم(قمری) | عالمان ایران | عالمان ایران سده یازدهم(قمری) | عالمان سده یازدهم(قمری) | فضلای اصفهان | فضلای اصفهان سده یازدهم(قمری) | فضلای ایران | فضلای ایرانی سده یازدهم(قمری) | فضلای سده یازدهم(قمری) | فقیهان اصفهان | فقیهان اصفهان سده یازدهم(قمری) | فقیهان ایران | فقیهان ایران سده یازدهم(قمری) | فقیهان سده یازدهم(قمری) | وزیران اصفهانی | وزیران اصفهانی سده یازدهم(قمری) | وزیران ایرانی | وزیران ایرانی سده یازدهم(قمری) | وزیران سده یازدهم(قمری)
جعبه ابزار