سَوَّلْتَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سَوَّلْتَ: (قالَ بَلْ سَوَّلَتْ لَکُمْ) «سَوَّلْتَ» از مادّه «
تسویل» به معنای «تزیین» می‌باشد،
گاهی آن را به معنای «ترغیب» و گاهی به معنای «وسوسه کردن» تفسیر کرده‌اند، که تقریباً همه به یک معنا باز می‌گردد، یعنی
هواهای نفسانی شما این کار را برای شما زینت داد.
(وَجَآؤُوا عَلَی قَمِیصِهِ بِدَمٍ کَذِبٍ قَالَ بَلْ سَوَّلَتْ لَکُمْ اَنفُسُکُمْ اَمْرًا فَصَبْرٌ جَمِیلٌ وَاللّهُ الْمُسْتَعَانُ عَلَی مَا تَصِفُونَ) (و پیراهن او را با خونی دروغین آغشته ساخته، نزد پدر آوردند؛ گفت: نفس سرکش شما این کار زشت را برایتان زینت داده؛ من صبر جمیل خواهم داشت و شکیبایی خالی از ناسپاسی؛ و در برابر آنچه می‌گویید، از
خداوند یاری می‌طلبم.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: این جمله جواب
یعقوب (علیه‌السّلام) است و این جواب را در وقتی داده که خبر مرگ
یوسف، فرزند عزیز و حبیبش را شنیده، فرزندان بر او درآمده‌اند در حالی که یوسف را همراه ندارند و با گریه و حالتی پریشان خبر می‌دهند که یوسف را گرگ خورده و این پیراهن خون‌آلود اوست و او در همین حال مقدار حسد برادران را نسبت به یوسف می‌دانست و اینکه او را به زور و اصرار از دستش ربودند به خاطر داشت و حال نیز که پیراهنش را آورده‌اند وضع خونین پیراهن اعلام به دروغگویی آنان می‌کند، در چنین شرایطی این جواب را داده و همین را هم می‌باید می‌داد.
آری، در این جواب هیچ اعتنایی به گفته آنان که گفتند: ما رفته بودیم مسابقه بگذاریم نکرده و فرموده: بلکه نفس شما امری را بر شما تسویل کرده و تسویل به معنای
وسوسه است و معنای پاسخ او این است که: قضیه اینطور که شما می‌گویید نیست، بلکه نفس شما در این موضوع شما را به وسوسه انداخته و مطلب را مبهم کرده و حقیقت آن را معین ننموده. آن گاه اضافه کرد که من خویشتن
دارم، یعنی شما را مؤاخذه ننموده، در مقام
انتقام بر نمی‌آیم، بلکه خشم خود را به تمام معنی فرو می‌برم.
پس اینکه فرمود:
(بَلْ سَوَّلَتْ لَکُمْ اَنْفُسُکُمْ اَمْراً) خود تکذیب دعوی آنان و هم بیان این جهت است که من به خوبی می‌دانم فقدان یوسف مستند به این گفته‌های شما و دریدن گرگ نیست، بلکه مستند به
مکر و خدعه‌ای است که شما به کار برده‌اید و مستند به وسوسه‌ای است که دل‌های شما آن را طراحی کرده و در عین حال به منزله مقدمه‌ای است برای جمله بعد که می‌فرماید:
(فَصَبْرٌ جَمِیلٌ... ) (دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «سَوَّلْتَ»، ص۳۰۴.
