سَمّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سَمّ (به فتح سین و میم) از
واژگان نهج‌البلاغه، به معنای سوراخ است. از اين ماده سه مورد در
نهج‌البلاغه آمده است.
سَمّ به معنای سوراخ است.
زهر را از آن سمّ گويند كه در سوراخ‌هاى بدن نفوذ می‌كند و هر سوراخ كوچک در بدن را سمّ (به فتح و ضم) گويند. جمع آن
سُموم است.
سموم (به فتح س)
باد گرمى است كه مانند سمّ نفوذ می‌كند.
مواردی که در «نهج‌البلاغه» آمده است به شرح ذیل می‌باشد.
امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) درباره
دنیا فرمود:
«مَثَلُ الدُّنْیَا کَمَثَلِ الْحَیَّهِ لَیِّنٌ مَسُّهَا وَ السُّمُّ النَّاقِعُ فِی جَوْفِهَا یَهْوِی إِلَیْهَا الْغِرُّ الْجَاهِلُ وَ یَحْذَرُهَا ذُو اللُّبِّ الْعَاقِلُ.» «مَثَل دنيا مانند
مار است كه زير دست انسان نرم و ملايم، ولى سمّ كشنده در درون آن مى‌باشد، نادان بى خبر به آن علاقه پيدا مى‌كند و هوشمند عاقل از آن بر حذر مى‌شود.»
(شرح های حکمت:
) همين عبارت در
نامه ۶۸ نيز آمده است.
)
در رابطه با دنیا فرمود:
«سُلْطَانُهَا دُوَّلٌ، وَعَيْشُهَا رَنِقٌ، وَعَذْبُهَا أُجَاجٌ، وَحُلْوُهَا صَبِرٌ، وَغِذَاؤُهَا سِمَامٌ.»«
حکومت و
ریاست آن، ناپايدار،
زندگی آن تيره، گوارايش ناگوار، شيرينى آن تلخ و
طعام آن سم است.»
(شرح های خطبه:
)
سه مورد از این کلمه در
نهج‌البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «سم»، ج۱، ص۵۵۳.
