• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سَبْق (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: سَبْق (مفردات نهج البلاغه (جلد ۱))
مقالات مرتبط: سَبْق (مفردات‌قرآن)، سابِقات (لغات‌قرآن)، سابق.


سَبْق (به فتح سین و سکون باء) از واژگان نهج البلاغه به معنای تقدّم و پيش افتادن است.


سَبْق
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۵۱۴.    
(بر وزن عقل) به معنای تقدّم و پيش افتادن است.
[۲] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۵، ص۱۸۲.    

راغب گويد: اصل سبق پيش افتادن در راه رفتن است و در غير آن به طور مجاز به كار مى‌رود و به طور استعاره در احراز فضیلت آيد.
نحو «وَ السَّابِقونَ السَّابِقونَ.»
[۳] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ص۳۹۵.    

از اين ماده موارد زيادى در نهج البلاغه آمده است.

یکی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - تَسْبِقْ - خطبه ۶۴ (درباره خداوند)

حضرت علی (علیه‌السلام) فرموده:
«الْحَمْدُ للهِ الَّذي لَمْ تَسْبِقْ لَهُ حالٌ حالاً فَيَكونَ أَوَّلاً قَبْلَ أَنْ يَكونَ آخِراً.»
[۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۲۲، خطبه ۶۴.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۱۰۷، خطبه ۶۳.    
[۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۹۶، خطبه ۶۵.    

«حمد خدایی را كه براى او حالى از حالى پيش نگرفته است تا اوّل باشد قبل از آخر شدن.»
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۲۷، خطبه ۶۵.    
[۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۳۶۱.    
(شرح‌های خطبه:
[۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۳۶۲.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۳، ص۶۸.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴.    
[۱۲] ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۵۳.    
)
و اگر در اوصاف خداوند تقدّمى بود اوّل و آخر در او به وجود مى‌آمد و آن خلاف بى‌انتهایى و واجب الوجود بودن است.


مواردی متعدد از این مادّه در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است.

۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۵۱۴.    
۲. ↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۵، ص۱۸۲.    
۳. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ص۳۹۵.    
۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۲۲، خطبه ۶۴.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۱۰۷، خطبه ۶۳.    
۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۹۶، خطبه ۶۵.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۲۷، خطبه ۶۵.    
۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۳۶۱.    
۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۳۶۲.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۳، ص۶۸.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴.    
۱۲. ↑ ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۵۳.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «سبق»، ج۱، ص۵۱۴.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 64 نهج البلاغه
جعبه ابزار