• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سور موجبه کلیه حملیه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


سور موجبه کلیه حملیه یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به‌معنای الفاظ بیان‌گر کلیت قضیه حملیه موجبه است.


قضیه حملیه به لحاظ کمّ و کیف، چهار حالت پیدا می‌کند: موجبه کلیه، موجبه جزئیه، سالبه کلیه، سالبه جزئیه. لفظی که بر کمّیّت (کلیّت و جزئیّت) در قضیه دلالت می‌کند «سور» قضیه نامیده می‌شود.
[۱] علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۵۷.    
[۲] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۵۸-۱۵۹.
[۳] خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۳۶-۳۷.
[۴] مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۱۶۴.    


هر یک از قضایای محصوره چهارگانه لفظ یا الفاظ مخصوصی برای «سور» دارد. سور موجبه کلیه کلّ، الف و لام استغراق، اجمعین، جمیع، طُرّاً و مانند آن (در زبان عربی) و هر، همه، همگان، سراسر و مانند آن (در زبان فارسی) است؛ مانند: کل انسان حیوان، همه موجودات فانی‌اند و هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد. کلّ، که سور موجبه کلیه است؛ به‌معنای کلّ واحد (هر یک از افراد) است نه به معنای کلّ مجموعی (یعنی مجموع افراد بر روی هم)؛ مثلاً در قضیه «کلّ حواریون دوازده تن بودند»، کلّ، کلّ مجموعی است و قضیه، قضیه شخصیه است، نه محصوره.
[۵] خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۸۵.    
[۶] تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۵۷.
[۷] ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۳، ص۵۹-۶۲.
[۸] مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۱۶۱.    
[۹] شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۷۷.
[۱۰] مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۲۶۸.    


در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• خوانساری، محمد، منطق صوری.
• شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق).
• ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق).
• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
• مظفر، محمدرضا، المنطق.    
• حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.    
• تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق.
• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.    
• مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.    

۱. ↑ علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۵۷.    
۲. ↑ مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۵۸-۱۵۹.
۳. ↑ خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۳۶-۳۷.
۴. ↑ مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۱۶۴.    
۵. ↑ خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۸۵.    
۶. ↑ تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۵۷.
۷. ↑ ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۳، ص۵۹-۶۲.
۸. ↑ مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۱۶۱.    
۹. ↑ شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۷۷.
۱۰. ↑ مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۲۶۸.    


پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «سور موجبه کلیه حملیه»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۱/۱۷.    




جعبه ابزار