سلاحهای کشتار جمعی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سلاحهای کشتارجمعی سلاح‌هایی هستند که به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم از راه تخریب
محیط زیست یا تخریب سازه‌های ساخت بشر به انسان‌ها آسیب می‌رساند و این آسیب‌رساندن برگشت‌ناپذیر است یعنی امکان ترمیم و بهبود به وضع اولیه را ندارد یا به کشتار گروهیِ انسان‌ها منجر می‌شود و نمی‌توان در کاربرد این سلاح‌ها و آسیب‌رسانی آنها میان نظامیان و غیرنظامیان تفکیکی داشت؛ به‌گونه‌ای که هرگاه از این سلاح‌ها استفاده می‌شود در کنار نظامیان، شمار بسیاری از غیرنظامیان هم کشته می‌شوند یا آسیب می‌بینند. مقاله حاضر به‌دنبال تبیین ماهیت و مفهوم این گزاره می‌باشد.
با نگاهی اجمالی به تاریخ جوامع بشری در می‌یابیم که پیدایش
سلاح و گسترش آن، نتیجه‌ای جز افزایش و توسعه روابط خصومت آمیز میان دولت‌ها نداشته است.
جنگ نمونه بارز رابطه خصومت آمیز میان دولت‌هاست که در آن، طرفین مخاصمه برای رسیدن به مقاصد خود به انواع سلاح‌ها متوسل می‌شوند. ماهیت سلاح‌هایی که به هنگام جنگ مورد استفاده قرار می‌گیرد متغیّر است. در جنگ‌های کلاسیک از سلاحهای معمولی و ابتدایی برای غلبه بر دشمن استفاده می‌شد، اما همزمان با پیشرفت علم در عرصه‌های مختلف و ظهور
تکنولوژی‌های نوین، سلاح سازی نیز پیشرفت نموده و موجب تغییر ماهیت جنگ گردید. قدرت تخریب نابودی و ویرانگری سلاح امروزی قابل وصف نیست بطوری که بکارگیری این نوع سلاح‌ها حتی می‌تواند کرۀ زمین را از بین ببرد. سلاحهای کشتار جمعی نمونه بارز این گونه سلاح‌هاست. (نام‌های دیگر آن: سلاحهای
انهدام جمعی و یا سلاحهای
امحای جمعی است. اما از آنجا که این گونه سلاح شیرین صدمات را برای انسان به همراه دارند استفاده از واژه شلاح کشتار جمعی مناسبتر و رایج‌تر است.) سلاحهای که در حال حاضر بیشترین
تهدید را علیه بشریت به همراه دارند. اگر چه در ابتدای امر به نظر می‌رسید که
حقوق نمی‌تواند وارد عرصه چگونگی بکارگیری
جنگ افزارها شود، اما بتدریج و با تلاش جامعه بین المللی حقوق بین الملل توانست در این عرصه نیز وارد شده و محدودیت‌ها و یا ممنوعیت‌های را ایجاد و اعمال نماید. بنابراین حقوقی که در روابط مابین دولت‌ها و یا ممنوعیت‌های را در استفاده از این سلاح لازم الاجرا کند حقوق بین الملل سلاحهای کشتار جمعی نام دارد.
سلاحهای کشتار جمعی، بیشترین خطر را برای انسان به دنبال دارند. خطری که نه تنها نسل‌های امروزی بلکه نسل‌های آینده را نیز تهدید می‌کند. زیرا که این نوع سلاح‌ها تا مدت‌ها اثرات
مخرب و مرگبار خودشان را حفظ می‌کنند. خطرات و پیامدهای ناگوار و ناخوشایند این گونه سلاح‌ها به هیچ وجه در بیان نمی‌گنجد. تا به امروز کشورهای زیادی خسارات ناشی از این نوع سلاح‌ها را متحمل شده‌اند. کشور ما ایران خود از آسیب دیدگان این نوع سلاح‌هاست، در طول هشت سال جنگ تحمیلی بسیاری از
رزمندگان و حتی غیر رزمندگان ایرانی با
حملات شیمیایی عراق مصدوم شده و یا به
شهادت رسیدند. بنابراین صدمات جبران ناپذیر آنها امروز، بر هیچ دوستی پوشیده نیست. پس بایستی هر چه زودتر به تولید سلاحهای کشتار جمعی خاتمه داده و آنها را نابود کنند.
سلاحهای کشتار جمعی در بردارنده سلاح‌هایی مانند
سلاح اتمی،
سلاح بیولوژیک و
سلاح شیمیایی می‌باشند. (سلاحهای که از حیث تخریب دارای آثاری مانند: آثار
سلاحهای اتمی،
بیولوژیک و شیمیایی می‌باشند در دسته سلاحهای کشتار جمعی قرار می‌گیرند.) اینها نمونه‌های بارز سلاحهای کشتار جمعی هستند که بکارگیری آنها بدون شک مرگ را در پی دارد. در تعریف سلاح اتمی و یا
سلاح هسته‌ای گفته شده است که سلاحی که در ساخت آن از
مواد منفجرۀ هسته‌ای و یا از
ایزوتپ‌های رادیواکتیو استفاده شده و در اثر انفجار و یا دیگر تغییرات هسته‌ای، قادر به
انهدام یا
مسمومیت در سطح بسیار گسترده شود، سلاح اتمی یا هسته‌ای می‌نامند». در تعریف سلاحهای بیولوژیک نیز آمده است: در هر مادۀ بیولوژیک که تاثیر آن وابسته به تکثیر در داخل
ارگانیزم هدف بوده و برای آنکه باعث بیماری یا مرگ در انسان، حیوان و گیاه شود، در جنگ مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در میان سلاحهای کشتار جمعی، سلاحهای هسته‌ای بیشترین توجه جامعه جهانی را به خود معطوف نموده است. زیرا که ارتباط تنگاتنگی با
صلح و
امنیت بین المللی دارد. مجمع عمومی سازمان ملل متحد در قطعنامه‌های زیادی بکارگیری این نوع سلاح‌ها را محکوم نموده است.
شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز آن را تهدیدی علیه صلح و امنیت بین المللی می‌داند. اما مهم‌ترین نظر را دیوان بین الملل دادگستری در
رای مشورتی خویش در سال ۱۹۹۶ اعلام داشته است. رأیی که مبهم و دو پهلو بوده و بحث‌های زیادی را به همراه داشته است. چون دیوان در آن
رای نتوانست
مشروعیت و یا عدم مشروعیت بکارگیری سلاحهای هسته‌ای را کاملاً مشخص نماید.
این مسئله سبب گردید که دولت‌های مانند
آمریکا،
فرانسه و
انگلیس قائل به محفوظ بودن حق در استفاده از سلاح هسته‌ای باشند. (دولت‌های هسته‌ای عبارتند از: آمریکا،
روسیه، انگلستان، فرانسه و
چین. علاوه بر دول مذکور دولت‌های
اسرائیل،
هند و
پاکستان نیز به سلاحهای هسته‌ای دست یافته‌اند.)
این نوع سلاح‌ها دارای قدرت تخریب فراوان بوده، به منظور انهدام وسیع بکار رفته و دارای آثار مخربی است که نمی‌تواند به اهداف معین محدود شود. این سلاح‌ها که گاه با علامت اختصاری A. B. C از آنها یاد می‌شود. در مقابل سلاحهای قرار دارند که به سلاحهای متعارف موسوم هستند. معادل سلاحهای کشتار جمعی در زبان فارسی ش. م. هـ (شیمیایی،
میکروبی، و هسته‌ای) می‌باشند.
•
سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «سلاح های کشتار جمعی»، تاریخ بازیابی:۱۳۹۹/۱۲/۲۳.
