سرّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سِرّ (به کسر سین) از
واژگان نهج البلاغه به معنای نهان و امر پوشیده است. این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
سریره (به فتح سین) به معنای امر پوشیده است. موارد زیادی از این واژه در نهج البلاغه آمده است.
سِرّ به معنای نهان و امر پوشیده آمده است. «السرّ: الذی یکتم»
راغب گوید: حدیثی که در نفس مکتوم است.
جمع آن اسرار است و اسرار از باب افعال: پنهان داشتن است «سریره» امر پوشیده، جمع آن سرائر می‌باشد.
از
امام علی (علیه‌السلام) از «
قدر» سؤال شد فرمود:
«طَرِيقٌ مُظْلِمٌ فَلاَ تَسْلُكُوهُ، وَبَحْرٌعَمِيقٌ فَلاَ تَلِجُوهُ، وَسِرُّ اللهِ فَلاَ تَتَكَلَّفُوهُ» حکمت ۲۸۷
یعنی «راه تاریکی است داخلش نشوید، دریای عمیقی است در آن فرو نروید و سرّ خداست خود را در دانستن آن به تکلّف نیاندازید بلکه اعمال خودتان را بکنید و به
قضا و قدر اتکال ننمائید.»
(شرح‌های حکمت:
)
به
طلحه و
زبیر که گفته بودند: ما با اکراه بیعت کرده‌ایم نوشته:
«وَإِنْ كُنْتُما بَايَعْتُمانِي كَارِهَيْنِ، فَقَدْ جَعَلْتُما لِي عَلَيْكُمَا السَّبِيلَ بِإِظْهَارِكُمَا الطَّاعَةَ، وَإِسْرَارِكُمَا الْمَعْصِيَةَ» «اگر از روی اکراه بیعت کرده‌اید راه مرا بر خود باز کرده‌اید (من می‌توانم از شما
اطاعت بخواهم) زیرا که اظهار اطاعت کرده و مخالفت را پنهان داشته‌اید.»
(شرح‌های نامه:
)
در
حکمت ۴۲۳ فرموده:
«مَنْ أَصْلَحَ سَرِيرَتَهُ أَصْلَحَ اللهُ عَلاَنِيَتَهُ» «هر که باطن خویش را اصلاح کند،
خداوند ظاهرش را اصلاح خواهد کرد.»
(شرح‌های حکمت:
)
موارد زیادی از واژه سرّ در نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «سرّ»، ج۱، ص۵۲۷.
