سرنوشت غزوه بدر (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شروع
جنگ غزوه بدر همراه با پیروزی از پیش رقم خورده به پایان رسید.
وقوع
جنگ بدر ، امری از پیش رقم خورده و تعیین شده بوده است.
اذ انتم بالعدوة الدنیا وهم بالعدوة القصوی والرکب اسفل منکم ولو تواعدتم لاختلفتم فی المیعـد ولـکن لیقضی الله امرا کان مفعولا لیهلک من هلک عن بینة ویحیی من حی عن بینة وان الله لسمیع علیم.آنگاه که شما بر دامنه نزدیکتر(
کوه ) بودید و آنان در دامنه دورتر(کوه ) و سواران(
دشمن ) پایین تر از شما(موضع گرفته) بودند و اگر با یکدیگر وعده گذارده بودید قطعا در وعده گاه خود اختلاف می‌کردید ولی(چنین شد) تا خداوند کاری را که انجام شدنی بود به انجام رساند(و) تا کسی که(باید) هلاک شود با دلیلی روشن هلاک گردد و کسی که(باید) زنده شود با دلیلی واضح زنده بماند و خداست که در حقیقت شنوای داناست.( بنا بر یک احتمال، مقصود از «لیقضی الله...» اصل وقوع جنگ بدر است.)
سیاق جملات قبل از جمله ( (ولو تواعدتم لاختلفتم فی المیعاد) ) که مساله برخورد دو
لشکر و خصوصیات آن را می‌رساند، و اینکه قافله پائین تر از مسلمین بودند، و اینکه خداوند به قدرتش که هر چیزی را مقهور کرده
حق و باطل را از هم جدا کرده و حق را تایید و باطل را مغلوب ساخت و همچنین اینکه فرمود: ( (و لکن لیقضی الله امرا کان مفعولا) ) همه شواهدی هستند بر اینکه منظور از جمله مورد بحث هم که فرمود: ( (و لو تواعدتم لاختلفتم فی المیعاد) ) بیان همین است که برخورد به این صورت جز مشیت خاصه
خدای سبحان نبوده، چون مشرکین با اینکه دارای عده و عده بودند در قسمت بلندی بیابان در جایی که آب در دسترسشان و زمین زیر پایشان سفت و محکم بود فرود آمدند و
مؤمنین با کمی عدد و
ضعف نیرویشان در قسمت پائین بیابان در زمینی ریگزار و بی
آب اردوگاه دایر کرده بودند و به قافله ابو سفیان هم نتوانستند دست پیدا کنند و او
قافله را از یک نقطه ساحلی پائین اردوگاه
مؤ منین پیش می‌راند، و
مؤ منین در شرایطی قرار گرفته بودند که از نظر نداشتن پایگاه چاره‌ای جز جنگیدن نداشتند، و برخورد
مؤ منین در چنین شرایط و پیروزیشان بر مشرکین را نمی‌توان امری عادی دانست، و جز مشیت خاص الهی و قدرت نمائیش بر نصرت و تایید
مؤ منین چیز دیگر نمی‌تواند باشد.
پیروزی مسلمانان در غزوه بدر هم امری از پیش رقم خورده و تعیین شده بوده است.
اذ انتم بالعدوة الدنیا وهم بالعدوة القصوی والرکب اسفل منکم ولو تواعدتم لاختلفتم فی المیعـد ولـکن لیقضی الله امرا کان مفعولا...آنگاه که شما بر دامنه نزدیکتر(کوه) بودید و آنان در دامنه دورتر(کوه ) و سواران(
دشمن ) پایین تر از شما(موضع گرفته) بودند و اگر با یکدیگر وعده گذارده بودید قطعا در وعده گاه خود اختلاف می‌کردید ولی(چنین شد) تا خداوند کاری را که انجام شدنی بود به انجام رساند(و) تا کسی که(باید) هلاک شود با دلیلی روشن هلاک گردد و کسی که(باید) زنده شود با دلیلی واضح زنده بماند و خداست که در حقیقت شنوای داناست.(مقصود از «لیقضی الله...» پیروزی مؤمنان در جنگ بدر است.)
.
جمله (( لیهلک من هلک عن بینه و یحیى من حى عن بینه )) تعلیل آن قضائى است که خداوند در امر مفعول رانده ، و معنایش این است که
خداوند اگر این
قضا را راند که شما با کفار اینطور تلاقى و برخورد کنید، و در چنین شرایطى شما مؤمنین را تایید نمود و
کفار را بیچاره کرد همه براى این بود که خود دلیل روشنى بر حقانیت حق و بطلان باطل باشد تا هر کس هلاک مى شود با داشتن دلیل و تشخیص راه از چاه هلاک شده باشد و هر کس هم زنده مى شود با دلیل روشن زنده شده باشد.
واذ یریکموهم اذ التقیتم فی اعینکم قلیلا ویقللکم فی اعینهم لیقضی الله امرا کان مفعولا...و آنگاه که چون با هم برخورد کردید آنان را در دیدگان شما اندک جلوه داد و شما را(نیز) در دیدگان آنان کم نمودار ساخت تا خداوند کاری را که انجام شدنی بود تحقق بخشد و کارها به سوی خدا بازگردانده می‌شود.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۶، ص۱۶۰، برگرفته از مقاله «سرنوشت غزوه بدر».
