• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سرع (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





سَرَع (به فتح سین و راء) و سُرْعَت (به ضم سین و فتح عین) از واژگان نهج البلاغه به معنای شتاب است. این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند: سَریع (به فتح سین) به معنای شتابنده و مُسارعه (به فتح میم) برای بین الاثنین و کثرت هر دو آمده است. سِراع (مثل کتاب) جمع سریع و سریعه است. موارد زیادی از این واژه در نهج البلاغه آمده است.



سَرَع و سُرْعَت به معنای شتاب آمده است. سریع به معنای شتابنده و مسارعه برای بین الاثنین و کثرت هر دو آمده است. سِراع (مثل کتاب) جمع سریع و سریعه است.


امام علی (علیه‌السلام) در حکمت ۲۹ فرموده: «إِذَا كُنْتَ فِي إِدْبَار، وَالْمَوْتُ فِي إِقْبَال، فَمَا أسْرَعَ الْمُلْتَقَى!» «وقتی که تو در ادبار بوده و مرگ را در پی خود قرار داده‌ای تا تو را تعقیب کند، مرگ نیز به تو رو کرده است محل رسیدن چه زود خواهد بود.» (شرح‌های حکمت: )
«سراع» (مثل کتاب) جمع سریع و سریعه است در مقام توجّه به خدا فرموده: «وَنَسْتَعِينُهُ عَلَى هذِهِ النُّفُوسِ الْبِطَاءِ عَمَّا أُمِرَتْ بِهِ، السِّرَاعِ إِلَى مَا نُهِيَتْ عَنْهُ» «و مدد می‌خواهم از او بر این نفوسی که تاخیر کننده‌اند از آنچه امر شده‌اند، و سرعت کننده‌اند به آنچه از آن نهی شده‌اند.» (شرح‌های خطبه: )


موارد زیادی از واژه سرع در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۵۲۸.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۳۴۴.    
۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۴۰۷.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۷۴، حکمت ۲۵.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۵۶، حکمت ۲۸.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۴۷۲، حکمت ۲۹.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۳۷، حکمت ۲۹.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۲۸.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۲۸.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۲، ص۱۸۱.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۴۵.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۱۴۰.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۶۱، خطبه ۱۱۳.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۲۲۲، خطبه ۱۱۲.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۱۶۹، خطبه ۱۱۴.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۴۹، خطبه ۱۱۴.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۶۹.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۷۳.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۸۵.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۸، ص۵۵.    
۲۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۵۲.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «سرع»، ج۱، ص۵۲۸.    






جعبه ابزار