سبط در عهدین
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نسل هر یک از پسران
یعقوب (
علیه
السلام) نیز با اضافه به اسم هر یک از آنها در جای جای
عهد عتیق با نام سِبْط خوانده شدهاند.
عهد عتیق (ترجمه فارسی و عربی) پس از گزارش وصیّتهای یعقوب به پسرانش در زمان مرگ، در کنار بیان نام و تصویری از شخصیّت هریک از آنها از زبان یعقوب (
علیه
السلام)، آنان را ۱۲ سبطِ اسرائیل
میخواند.
اسامی آنها عبارت است از:رِءُوْبِن، شِمْعُوْن، لِیْوِی، یِهُوْداه، زِبُوْلُوْن، یِسَّاکار، دان، گاد، آشِیْر، نَفْتالِی،
یُوْسِف و بِنیامِین.
با توجه به اینکه در موارد متعددی از این افراد با عنوان «پسران یعقوب (
علیه
السلام)» یاد شده است
و فقط در اینجا آن هم پس از بیان وصیتهای یعقوب (
علیه
السلام) با عنوان «اسباط» معرفی میشوند، شاید بتوان گفت که در این کاربرد، سبط به معنای
وصی و جانشین برگزیده و موعود برای یعقوب (
علیه
السلام) است، لیکن وصیّتهای ویژه یعقوب به
حضرت یوسف پیش از دیگران
و داستان
خواب یوسف مبنی بر
سجده برادران در برابر او
فقط جانشینی
یوسف (
علیه
السلام) را میرساند.
تورات نیز که تصویر آن از برادران
یوسف (
علیه
السلام) به جز
بنیامین به مراتب تیرهتر از سیمای آنان در
قرآن است
هیچ اشارهای به
نبوت آنها نمیکند.
نسل هر یک از پسران یعقوب (
علیه
السلام) نیز با اضافه به اسم هر یک از آنها در جای جای
عهد عتیق (ترجمه فارسی و عربی) با نام سِبْط خوانده شدهاند.
در این کاربرد، هر سبطی متشکّل از قبایل متعدّدی بوده و در معرفی و شناخت هویّت افراد و گروهها بهکار میرود.
از گزارش
تورات برمیآید که نوادگانیعقوب (
علیه
السلام) پیش از افزایشپرشمارشان، بیشتر با نام
بنی اسرائیل خوانده میشدند
؛ امّا پساز خروج از
مصر و بیشتر برای ساماندهی نظامی جنگجویان و بر اساس انتساب به یکی از پسران یعقوب به اسباط دوازده گانه تقسیم شدند.
سِبط لِیْوِیْ که بهسبب ارائه خدمات دینی در
معبد ، معاش آن به
وسیله سبطهای دیگر تأمین میشد، جزو اسباط دوازده گانه به شمار نرفته
و به جای آن سِبْطإفْرَیِمْ و مِنَسِّهْ (دو پسر
یوسف (
علیه
السلام)) قرار داشتند.
اسباط دوازده گانه که با گذشت زمان پرشمار میشدند با تقسیم
سرزمین موعود میان خود
هریک دارای رئیس و استقلال شده
و با حفظ ارتباط
تا زمان مرگ
سلیمان ، در سرزمین واحدی میزیستند؛ امّا پس از مرگ وی دشمنی میان سبط یهودا و اِفْریِمْ به تجزیه سرزمین به دو بخش منجر شد
؛ سبط
یهودا و
بنیامین با پیوستن به رِحَبْعامْ، فرزند
سلیمان (
علیه
السلام)، بخش جنوبی سرزمین را «کشور یهودا» و اسباط ده گانه دیگر با پیوستن به یارُبْعامِ پسر نِباطْ، بخش شمالی را «
اسرائیل » نام نهادند.
گزارش عهدین از حضور پررنگ و نمادین اسباط و شماره دوازده گانه آنها در فرهنگ و حیات دینی
یهود ، از جایگاه ممتاز آنان در نزد یهودیان خبر میدهد.
مواردی چون قطعهسنگهای گرانبها و منقّش به نام ۱۲ سبط بنیاسرائیل در سینه بند هارون
و لباس رسمی کاهن بزرگ به نشان نیابت از آنان
، جاسوسان گسیل شده از سوی
موسی (
علیه
السلام) به
کنعان ،
انبیای صغارِ پس از موسی (
علیه
السلام)، انواع
هدیه و
قربانی برای
خدا ،
وکلای سلیمان و مجسّمههای شیر بر روی پلههای شش گانه تخت وی
، حتی مدت زمان زینت زنان
و جز آن
، عدد ۱۲ داشتهاند، چنانکه این عدد اساس دستهبندی تیرهها، قبایل و عشیرههای بنیاسرائیل، مورد توجّه در پیدایش پسران
و مبنای نظام شمارشی بابلیان بوده است.
در عهد جدید نیز ۱۲ رسول برگزیده
عیسی (
علیه
السلام)
، دروازههای دوازده گانه
اورشلیم جدید با سر درِ منقّش به نام اسباط اسرائیل
و تقسیم رؤیاهای آسمانی به ۱۲ قسم از سوی
یوحنا و جز آن
از این قبیل است.
مرکز دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله «اسباط».