سبط (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سِبْط (به کسره سین و سکون باء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای نوه و فرزند فرزند است.
سَبْط به معنای انبساط يافتن به آسانى است. این کلمه داراری دو معنای است يكى به معناى گروه و جماعت و ديگرى به معناى كثرت و سخاوت است.
سِباط جمع
سِبْط به معناى سخاوتمند است. این کلمه دو بار در
نهج البلاغه آمده است.
سِبْط:
راغب در
مفردات گويد: سبط به فتح سين به معنى انبساط يافتن به آسانى و به كسر آن نوه و فرزند فرزند است. (ولد الولد)
این کلمه داراری دو معنای است يكى به معناى گروه و جماعت و ديگرى به معناى كثرت و سخاوت است.
سِباط جمع
سِبْط به معناى سخاوتمند است.
حضرت علی (علیه‌السلام) آن حضرت به وقت اراده
جنگ در صفين چنين فرمود:
«اللَّهُمَّ رَبَّ السَّقْفِ الْمَرْفُوعِ... الَّذِي... جَعَلْتَ سُكَّانَهُ سِبْطاً مِنْ مَلاَئِكَتِكَ لاَ يَسْأَمُونَ مِنْ عِبَادَتِكَ» «اى
الله و اى
پروردگار آسمان بر افراشته كه ساكنان آن را جماعتى از
ملائکه خود قرار داده‌اى كه از عبادت تو خسته نمى‌شوند.»
(شرح‌های خطبه:
)
و در مدح
انصار فرموده:
«هُمْ وَاللهِ رَبّوا الاِْسْلاَمَ كَمَا يُرَبَّى الْفَلُوُّ مَعَ غَنَائِهِمْ بَأَيْدِيهِمُ السِّبَاطِ وَأَلْسِنَتِهِمُ السِّلاَطِ» «فلو» (بر وزن جسر) به معنای بچه اسب يا اولين بچه آن است. «رجل سبط السيد» يعنى مرد سخى، «سلاط» جمع سليط به معنى شديد و با حدّت است. «بايديهم» متعلق است به «ربوّا». يعنى: «به خدا قسم آن‌ها با دست‌هاى سخاوتمند و زبان‌هاى گويایشان
اسلام را تربيت كردند چنان كه بچه اسب تربيت مى‌شود.»
(شرح‌های حکمت:
)
این کلمه دو بار در نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «سبط»، ص۵۱۳.
