سبب سیاسی اختلاف قرائات
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در این مقاله،
از عامل سیاسی تغییر در
الفاظ یا اعراب
قرآن بحث می شود.
بروز
آرا و
مذاهب گوناگون در مسائل نحوی، کلامی و سیاسی سبب شد برخی درپی یافتن مستندی (مطابق با رای خود) در
قرآن باشند؛ تا آن جا که در نص
قرآن دست برده، در صدد تغیر آن برآمدند؛ اما
خداوند طبق وعده صریح (انا نحن نزلنا الذکر وانا له لحافظون)
همیشه نص منزل را
حفظ کرده و این گونه تلاش‌ها به جایی نرسیده است.
ابوعبید قاسم بن سلام (م۲۲۴ ق) در فضائل
القرآن و معالمه و آدابه، و ابن جریر طبری در تفسیرش، و حاکم در المستدرک، و صاحب کنزالعمال نقل کرده‌اند
عمر بن خطاب آیه ۱۰۰
سوره توبه را چنین می‌خواند: (والسابقون الاولون من المهاجرین و الانصار الذین اتبعوهم باحسان رضی الله عنهم و رضوا عنه).
در این
قرائت «و الانصار» مرفوع خوانده شده و
حرف «واو»
از اول «الذین» حذف شده که در این صورت، معنای آیه چنین است: «و پیشینیان نخستین
از مهاجران و انصاری که در نیکوکاری
از مهاجران پیروی کرده‌اند، خداوند
از ایشان
راضی است».
قرائت عمربن خطاب بر این مبنا است که اولویت و سبقت، خاص
مهاجران، و
فضل و خصوصیت انصار، در
تبعیت و
پیروی از مهاجران است. وی در پاسخ به معترضان به این قرائت به این موضوع تصریح کرده و داستان وی و زید و
حکمیت ابی بن کعب در این باره مشهور است.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله«سبب سیاسی اختلاف قرائات».
