سال 660 هجری قمری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سال ۶۶۰ هجری قمری، شصتمین
سال از قرن ۷ قمری و مصادف با
سال ۶۴۰ هجری شمسی است. در این
سال رویدادها و وقایع نظامی و غیرنظامی مختلفی در جهان اسلام رخ داد، مانند: اشغال
موصل توسط مغولان و پایان حکومت
اتابکان در آنجا، هم پیمان شدن
ظاهر بیبرس با امپراتور بیزانس، ورود دسته‌هایی از مغولان به
مصر و ملحق شدن به سپاه بیبرس، وقوع جنگ میان
هولاکو و پسرعمویش، درگذشت برخی از شخصیت‌های مشهور دیگر مانند:
ابن عدیم و ... .
- مغولان موصل را اشغال کردند و در عهد آخرین پادشاه، رکن الدین اسماعیل بن بدرالدین لؤلؤ، به حکومت اتابکان پایان دادند. مغولان وی را پس از اینکه به او امان دادند، به قتل رساندند.
- سلطان بیبرس با امپراتور بیزانس میخاییل هشتم پالیولوگوس و با پادشاه صقلیه مونفرا پسر فردریک دوم هوهنشتاوفن، برای دفع خطر مغولان هم پیمان شد.
- میان هولاکو پسر تولی پسر چنگیزخان با پسرعمویش برکه پسر جوجی پسر چنگیزخان به عللی دشمنی ایجاد شد. ازجمله: رفتار هولاکو با کشورهای اسلامی و قتل مستعصم خلیفه عباسی و دیگر تأسیس دولتی مغولی در ایران و ضمیمه کردن شهرهای ارّان و آذربایجان به محدوده آن. درحالی که این دو شهر برحسب وصیت چنگیزخان ارث پدری برکه بوده است.
- دسته هایی از مغولان قبچاق به مصر وارد شدند و به سپاه سلطان ظاهر بیبرس ملحق گشتند و این آمدوشدها به همراه خانواده های شان تا سال ۶۶۳ق / ۱۲۶۴م ادامه داشت.
- برکه خان از پسرعمویش هولاکو می‌خواهد شهرهایی را که حق او بوده و ضمیمه کشورش کرده و اموالی که از او برده است، به او بازگرداند. هولاکو این درخواست را رد می‌کند و فرستادگان برکه را که این درخواست را برایش آورده بودند، به قتل می‌رساند. این کار موجب خشم برکه شد و سپاهی برای جنگ با هولاکو سامان داد. در جنگی که میان آن دو رخ داد، سپاه هولاکو شکست خورد و بیشتر یارانش کشته و هر کس جان به در برد، فرار کرد.
- خلیفه مستنصر باللّه از ظاهر بیبرس خواست او را با سپاهی برای جنگ با مغولان و بازپس‌گیری بغداد آماده کند که سیصد سوار در اختیار او گذاشت و خلیفه با این شمار اندک سپاه، راهی عراق شد و برخی از ممالیک موصل به او پیوستند و در مکانی معروف به مشهد علی با ابوالعباس رقیب خود در خلافت برخورد کرد. درحالی که با او هفتصد سوار بود که امیر حلب در اختیار او گذاشته بود. دو خلیفه برای برگرداندن خلافت عباسی با هم پیمان بستند و سپس با هم به شهر عانه و سپس الحدیثه رفتند تا به هیت بروند. وقتی به هیت رسیدند درها به روی آنها بسته شد. آن را محاصره کردند تا شهر تسلیم آنان گشت. سپس از آنجا به انبار رفتند و با سپاه مغولان به فرماندهی سردار قرابغا نایب هولاکو در بغداد روبه رو گشتند. در نبردی که میان دو گروه درگرفت، سپاه خلافت مغلوب شد. اما از خلیفه ابوالقاسم مستنصر باللّه خبری به دست نیامد. برخی گفته‌اند در جنگ کشته شد و برخی گفته‌اند زخمی و میان یکی از طوایف اعراب رفت و همانجا مرد.
• ابن عدیم کمال الدین.
• ابن زیلاق.
• ابوحلیقه.
• حسن مراکشی.
• عزّ بن عبدالسلام.
• عزالدین اربلی.
• مستنصر باللّه از خلفای مصر.
• مهنّا بن مانع.
• نجم الدین قمراوی.
عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۳، ص۳۷۸.
