زینت المجالس (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«زینت المجالس» تالیف مجد الدین محمد حسینی متلخص به مجدی (
قرن یازدهم ق)، کتابی است تاریخی در موضوعات متنوع و گوناگون که به زبان
فارسی و در
سال (۱۰۰۴ ق) تالیف گردیده است.
کتاب با مقدمه آقای احمد احمدی در اشاره‌ای مختصر به مباحث آغاز و مطالب در ده جزء و هر جزء، در چندین فصل، تنظیم شده است.
مؤلف، در بیان مطالب، از اشعار و حکایات فراوانی استفاده کرده است.
وی در ابتدای هر جزء، عنوان ده فصول را بیان کرده و سپس هر کدام را شرح داده است.
نثر کتاب، ادبیات قدیم
فارسی و تا حدودی
نثر مسجع و آهنگین است.
چنین به نظر می‌رسد که مؤلف موفق به اتمام دو فصل آخر از جزء نهم نشده است.
در بعضی از نسخ‌های کتاب، فصل نهم و دهم از جزء نهم، به عنوان ملحقات آورده شده است ولی در این نسخه، به این ترتیب بیان نشده و فصل نهم و دهم، جزء مطالب اصلی کتاب، آورده شده است.
فصل اول از جزء اول، در بیان معرفت کردگار می‌باشد.
مطالب فصول دیگر این جزء، به ترتیب زیر می‌باشد:
پیرامون معجزات
انبیا ،
کرامات اولیا و مقامات
اصفیا ، در ذکر ملوک عجم و سلاطین گذشته، تاریخ خلفا و آثار آن‌ها، پادشاهان اسلام هم
عصر عباسیان ، خاصیت
عدالت ،
سیره ملوک ، لطایف و ظرایف سخنان اهل زمان خود، کیاست ملوک، عدالت آیین و...
ابتدای جزء دوم، نامه‌ها و احکامی است که ملوک و سلاطین صادر می‌کردند. نویسنده در این رابطه، پیرامون فوائد تدبیرات سلاطین، فراست و زیرکی سلاطین و ملوک، مواعظ حکما نسبت به سلاطین، احکام غریب و عجیبی که سلاطین صادر می‌کردند توضیحاتی داده داده است.
فصل نهم در بیان حکایات نادر دبیران و فصل دهم شمه‌ای از لطائف حکایت نما می‌باشد.
مؤلف، در جزء سوم، پیرامون برخی از افراد و شغل آن‌ها از جمله: اطبا، منجمین، شعرا، مغنیان و معبران و همچنین مطالبی در مورد اخلاق پسندیده بیان کرده است.
جزء چهارم در بیان صفات اخلاقی نیکو مانند
ادب ،
شفقت و
رحمت ،
توکل ،
سخاوت ،
شجاعت ،
صبر و
شکر ،
زهد و
حزم و
دور اندیشی و... می‌باشد. برای بیان و شرح این جزء از اشعار و حکایات فراوانی استفاده شده است.
مطالب جزء پنجم را می‌توان ادامه مطالب جزء قبل پیرامون صفات اخلاقی دانست. مؤلف، در این بخش، پیرامون فضیلت خاموشی، وفای به
عهد ،
اصلاح بین دو نفر ،
کتمان راز ، فواید
امانت ،
مکارم اخلاق ، ثبات
نیت ، فواید
مشورت و اختلاف طبایع شرح و توضیح داده است.
جزء ششم با
مذمت اخلاق رذیله ، مخصوصا
حسد آغاز گردیده است.
حرص ،
طمع ،
دروغ ،
بخل ،
نقض عهد و
خلف وعده ، و... صفات دیگری است که مؤلف در این جزء به توضیح آن‌ها ژرداخته است.
هفتم، به بیان برخی از گناهان اختصاص یافته است؛ گناهانی مانند
اسراف ،
خیانت ،
زنا ،
کفران نعمت ،
سعایت و...
مطالب فصل نهم در بیان مردم بد اصل، و فصل دهم در ذ کر زنان پارسا و نیکو سیرت است.
در جزء هشتم مطالبی در مورد فوائد خدمت
ملوک ، عوائد خوف و فوائد رجاء، در بیان فر جبعد از شدت، مبتلایان به بلای
عشق و... بیان گردیده و توضیحاتی پیرامون آن‌ها داده شده است.
جزء آخر با مطالب عجیب و غریب پیرامون
خلقت و
طول عمر آدمیان شروع می‌شود. مؤلف در این بخش، حکایت‌هایی همراه با شعر پیرامون این موضوع ذکر کرده است.
همچنین در این بخش، برخی مطالب غریب دیگر مانند
غرایب و
طلسمات ،
غرایب طیور و... بیان شده است.
مباحث دیگر این جزء عبارت است از: ممالک جهان و احوال بعضی از آن‌ها؛ بیان عمارات
رفیعه ؛ ذکر حیوانات درنده مضر؛ در بیان سلطنت مغولان؛
ایلکانیان؛ سلطنت ملوک
سربداران ؛ ملوک
تیموریان .
فصل دهم، پیرامون سلطنت
صفویه و جلوس
شاه طهماسب بر تخت
سلطنت می‌باشد.
فهرست مطالب و موضوعات در ابتدای کتاب بیان شده است.
کتاب فاقد پاورقی می‌باشد.
نرم افزار تراث ۲، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
