ابومحمد زیاد بن عبدالله بکایی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابومحمد زیاد بن عبدالله بکّائی عامری کوفی قیسی (م ۱۸۳ هـ)، از شاگردان برجسته
ابن‌اسحاق، استاد
ابن‌هشام و از محدثان و سیره‌نویسان
قرن دوم هجری قمری بوده که اثری درباره
سیره پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) دارد.
ابومحمد زیاد بن عبدالله بن طفیل بن عامر بکّائی عامری کوفی قیسی، ملقب به بکّاء، اهل
کوفه و از
طایفه بنی بکاء، تیره‌ای از
بنی عامر بن صعصعه بود و نسبت وی بدین‌سبب است،
و از
عدنانیان است.
بکائی از شاگردان برجسته ابن‌اسحاق، نخستین سیره‌نویس زندگی
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بود.
به گفته
عبدالله بن ادریس، وی از معتبرترین شاگردان ابن‌اسحاق بود، زیرا دو مرتبه
سیره و مغازی را از استادش فرا گرفت.
بکائی به منظور ترویج و گسترش دانش خویش، زادگاهش کوفه را به مقصد
بغداد ترک گفت و مدت زیادی در بغداد اقامت گزید. وی در آنجا مجالس درس بر پا ساخت و به تعلیم اندوخته‌های خویش در مغازی و حدیث پرداخت و سرانجام به کوفه بازگشت.
رجال‌شناسان
اهل‌سنت در جرح و تعدیل شخصیت بکائی، گوناگون سخن رانده‌اند: دسته‌ای او را محدثی ضعیف و پراشتباه،
و گروهی او را راستگو و
ثقه خوانده‌اند.
غیر از ابن‌اسحاق اساتید دیگر بکائی در حدیث و فرائض بزرگانی چون
حصین بن عبدالرحمان،
عبدالملک بن عمیر و
سلیمان اعمش را می‌توان نام برد.
از جمله کسانی که از وی دانش آموخته و روایت کرده‌اند، می‌توان به افرادی مانند عبدالملک بن هشام (تدوین‌کننده مشهورترین کتاب درباره سیره پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم))،
احمد بن حنبل (پیشوای
حنبلیان)،
حسن بن عرفه و
زیاد بن ایوب اشاره کرد.
بکائی به سال ۱۸۳ هـ در کوفه درگذشت.
بکائی دارای اثری به نام سیر النبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بوده است.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۳۴۸، برگرفته از مقاله «ابومحمد زیاد بن عبدالله بکایی».
• عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۴۱۹.
