• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

زَمان (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: زَمان (مفردات‌نهج‌البلاغه)
مقالات مرتبط: وقت (مفردات‌قرآن)، أُقِّتَتْ (لغات‌قرآن)، زمان.


زَمان (به فتح زاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای روزگار و وقت (کم یا زیاد) است و مخفف آن زَمَن (به فتح زاء و میم) است.


زَمان
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۵۰۱.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت الحسینی، ج۶، ص۲۶۱.    
به معنای روزگار است و به وقت زياد و كم نيز زمان گفته مى‌شود.
«زمن» مخفّف زمان است.
«ازمان» و «ازمنة» جمع زمان است.

برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - زَمَن - خطبه ۳۲ (شکایت از زمان)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در شکایت از زمان فرموده:
«إِنّا قَدْ أَصْبَحْنا في دَهْر عَنود، وَ زَمَن كَنود، يُعَدُّ فيهِ الُمحْسِنُ مُسيئاً.»
[۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۷، خطبه ۳۲.    
[۴] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۷۳، خطبه ۳۲.    
[۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۷۴، خطبه ۳۲.    

«صبح كرديم در روزگارى لجوج و زمانى ناسپاس كه نيكوكار در آن بدكار حساب مى‌شود.»
[۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۵، خطبه ۳۲.    
[۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۳۷.    
(شرح‌های حکمت:
[۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۳۹.    
[۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۲۵۹.    
[۱۰] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۱.    
[۱۱] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۷۶.    
)


۲.۲ - الزَّمانُ - حکمت ۱۴۵ (استقامت)

در حکمت ۱۴۵ فرموده:
«لا يَعْدَمُ الصَّبورُ الظَّفَرَ وَ إِنْ طالَ بِهِ الزَّمانُ.»
[۱۲] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۱۴، حکمت ۱۴۵.    
[۱۳] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۹۱، حکمت ۱۵۳.    
[۱۴] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۹۹، حکمت ۱۵۳.    

«آدم با استقامت پيروزى را از دست نمى‌دهد هر چند زمانش طولانى باشد.»
[۱۵] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۷۵، حکمت ۱۵۳.    
[۱۶] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۶۱.    
(شرح‌های حکمت:
[۱۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۶۱.    
[۱۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۳، ص۲۷۱.    
[۱۹] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۳۷.    
[۲۰] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۳۶۶.    
)


این واژه سى و سه بار در «نهج البلاغه» آمده است.

۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۵۰۱.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت الحسینی، ج۶، ص۲۶۱.    
۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۷، خطبه ۳۲.    
۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۷۳، خطبه ۳۲.    
۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۷۴، خطبه ۳۲.    
۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۵، خطبه ۳۲.    
۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۳۷.    
۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۳۹.    
۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۲۵۹.    
۱۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۱.    
۱۱. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۷۶.    
۱۲. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۱۴، حکمت ۱۴۵.    
۱۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۹۱، حکمت ۱۵۳.    
۱۴. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۹۹، حکمت ۱۵۳.    
۱۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۷۵، حکمت ۱۵۳.    
۱۶. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۶۱.    
۱۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۶۱.    
۱۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۳، ص۲۷۱.    
۱۹. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۳۷.    
۲۰. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۳۶۶.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «زمان»، ج۱، ص۵۰۱.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 145 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 32 نهج البلاغه
جعبه ابزار