زمینه‌های تحیت (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
زمینه‌های
تحیت با توجه به
آیات قرآن عبارتند از:
احسان و نیکوکاری، زمینه تحیت خداوند:
۱. «سَلَامٌ عَلَى نُوحٍ فِي الْعَالَمِينَ • إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ؛
سلام بر
نوح در میان جهانیان باد! ما این گونه
نیکوکاران را
پاداش می‌دهیم!»
«العالمین» جمع محلی به الف و لام است که معنای عموم را می‌رساند و منظور از آن می‌تواند تمامی امت‌های بشری تا
روز قیامت باشد.
۲. «سَلَامٌ عَلَى إِبْرَاهِيمَ • كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ؛
سلام بر
ابراهیم! این گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم!»
۳. «سَلَامٌ عَلَى مُوسَى وَهَارُونَ • إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ؛
سلام بر
موسی و
هارون ! ما این گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم!»
۴. «سَلَامٌ عَلَى إِلْ يَاسِينَ • إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ؛
سلام بر
الیاسین ما اينگونه نيكوكاران را پاداش می‌دهيم.»
ایمان، از عوامل تحیت الهی:
۱. «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ يَهْدِيهِمْ رَبُّهُمْ بِإِيمَانِهِمْ تَجْرِي مِن تَحْتِهِمُ الأَنْهَارُ فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ • دَعْوَاهُمْ فِيهَا سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَتَحِيَّتُهُمْ فِيهَا سَلاَمٌ وَآخِرُ دَعْوَاهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ؛
(ولی) کسانی که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند، پروردگارشان آنها را در پرتو ایمانشان
هدایت می‌کند؛ از زیر (قصرهای) آنها در باغهای بهشت ،
نهرها جاری است. گفتار (و دعای) آنها در
بهشت این است که: خداوندا، منزهی تو! و تحیّت آنها در آنجا: سلام؛ و آخرین سخنشان این است که:
حمد ، مخصوص پروردگار عالمیان است!»
۲. «وَأُدْخِلَ الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ تَحِيَّتُهُمْ فِيهَا سَلاَمٌ؛
و کسانی را که ایمان آوردند و
اعمال صالح انجام دادند، به باغهای بهشت وارد می‌کنند؛ باغهایی که نهرها از زیر درختانش جاری است؛ به
اذن پروردگارشان، جاودانه در آن می‌مانند؛ و تحیّت آنها در آن، سلام است.»
۳. «هُوَ الَّذِي يُصَلِّي عَلَيْكُمْ وَمَلَائِكَتُهُ لِيُخْرِجَكُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَكَانَ بِالْمُؤْمِنِينَ رَحِيمًا • تَحِيَّتُهُمْ يَوْمَ يَلْقَوْنَهُ سَلَامٌ وَأَعَدَّ لَهُمْ أَجْرًا كَرِيمًا؛
او کسی است که بر شما درود و رحمت می‌فرستد، و
فرشتگان او (نیز) برای شما تقاضای رحمت می‌کنند تا شما را از
ظلمات (
جهل و
شرک و
گناه ) به سوی نور (ایمان و
علم و
تقوا ) رهنمون گردد؛ او نسبت به مؤمنان همواره مهربان بوده است! تحیّت آنان در روزی که او را دیدار می‌کنند سلام است؛ و برای آنها پاداش پرارزشی فراهم ساخته است.»
برداشت مزبور بر این اساس است که اضافه «تحیت» به «هم» اضافه مصدر به مفعول باشد و معنای آیه چنین می‌شود: تحیت خدا به آنان در قیامت، سلام است
ایمان به آیات پروردگار، زمینه تحیت
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله بر
مؤمنان:
«وَإِذَا جَاءكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِنَا فَقُلْ سَلاَمٌ عَلَيْكُمْ ...؛
هرگاه کسانی که به آیات ما ایمان دارند نزد تو آیند، به آنها بگو: سلام بر شما....»
پاک بودن از
ظلم ، سبب تحیت
ملائکه به
پرهیزکاران:
«الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ ظَالِمِي أَنفُسِهِمْ ... • الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلآئِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلامٌ عَلَيْكُمُ ادْخُلُواْ الْجَنَّةَ بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ؛
همانها که فرشتگان (
مرگ) روحشان را می‌گیرند در حالی که به خود ظلم کرده بودند! ... همانها که فرشتگان (
مرگ) روحشان را می‌گیرند در حالی که پاک و پاکیزه‌اند؛ به آنها می‌گویند: سلام بر شما! وارد بهشت شوید به خاطر اعمالی که انجام می‌دادید!»
مقصود از «طیبین» به قرینه مقابله، مبرا بودن از ظلم و ستم است
صبر ، زمینه تحیت ملائکه:
۱. «... وَالمَلاَئِكَةُ يَدْخُلُونَ عَلَيْهِم مِّن كُلِّ بَابٍ • سَلاَمٌ عَلَيْكُم بِمَا صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ؛
... و فرشتگان از هر دری بر آنان وارد می‌گردند. (و به آنان می‌گویند:) سلام بر شما بخاطر صبر و استقامتتان! چه نیکوست سرانجام آن سرا (ی جاویدان)!»
۲. «أُوْلَئِكَ يُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِمَا صَبَرُوا وَيُلَقَّوْنَ فِيهَا تَحِيَّةً وَسَلَامًا؛
(آری،) آنها هستند که درجات عالی بهشت در برابر شکیباییشان به آنان پاداش داده می‌شود؛ و در آن، با تحیّت و سلام روبه‌رو می‌شوند.»
مراد از «یلقون...» تتلقاهم الملائکة است. یعنی فرشتگان به هنگام ملاقات با
عبادالرحمان ، تحیت و سلام می‌گویند.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۷، ص۴۳۶، برگرفته از مقاله «زمینه‌های تحیت»
