• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ریب (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





رَیْب (به فتح راء و سکون یاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای شک است. این ماده هفده مرتبه در نهج البلاغه آمده است.



رَيْب به معنای شکّ است. بعضى شکّ بدتر گفته‌اند. در اقرب و قاموس آمده است: شکّ، تهمت، ظنّ و حاجت معنى شده است. (والحاجَةُ، والظِّنَّةُ، والتُّهَمَةُ)


««وَمَن تَرَدَّدَ فِي الرَّيْبِ وَطِئَتْهُ سَنَابِكُ الشَّيَاطِينِ»» «هر كه در ظن و شکّ مردّد باشد و نتواند عزيمت در امر كند پاهاى (سُم‌هاى) شیاطین او را پايمال می‌كند و شیاطین گمراهش مى‌نمايند.» (شرح‌های حکمت: )
««رَيْبَ الْمَنُونِ»» «حوادث مرگ‌ها.» (شرح‌های خطبه: )
««رَيْبِ الزَّمَانِ»» يعنى «حوادث زمان كه انسان را مضطرب و متزلزل كنند» (شرح‌های نامه: )
«مرتاب» به معنای شک كننده نیز به کار می‌رود.


هفده مورد از اين كلمه در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۸۵-۴۸۴.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۲، ص۷۷.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۲، ص۴۶۴.    
۴. فیروز آبادی، مجدالدین، القاموس المحیط، ج۱،ص۹۲.    
۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۷۷۷، حکمت ۲۷.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۵۹، حکمت ۳۱.    
۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۷۴، حکمت ۳۱.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۴۱، حکمت ۳۱.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۳۱.    
۱۰. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۳۹.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۱۲، ص۲۱۶.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۶۵.    
۱۳. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۱۴۳.    
۱۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۲۴۵، خطبه ۱۰۸.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۲۱۰، خطبه ۱۰۷.    
۱۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۵۹، خطبه ۱۰۹.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۳۵، خطبه ۱۰۹.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۰۰.    
۱۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۰۰.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۴، ص۵۶۷.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۳۲۲.    
۲۲. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۰۵.    
۲۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۶۳، نامه ۳۶.    
۲۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۶۹، نامه ۳۶.    
۲۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۱۰، نامه ۳۶.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۳۹، نامه ۳۶.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۲۵.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۱۰، ص۷۰.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۶۲.    
۳۰. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۱۵۲.    
۳۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۷۷۷، حکمت ۲۷.    
۳۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۲۴۵، خطبه ۱۰۸.    
۳۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۶۳، نامه ۳۶.    



قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ریب»، ج۱، ص۴۸۵-۴۸۴.    






جعبه ابزار