روح بن حاتم آلمهلب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
روح بن حاتم بن قبیصة بن مهلب، از شخصیتهای خاندان
آلمهلب میباشد؛ این
خاندان، خاندانی اصالتا ایرانی منسوب به
مهلّب بن ابیصُفره بوده، که در اوایل ظهور
اسلام برآمد و لااقل تا
سده ۷قمری/۱۳میلادی امیران، وزیران، شاعران و دانشمندانی از آن برخاستند.
روح بن حاتم بن قبیصة بن مهلب (
رمضان ۱۷۴ق/ژانویۀ ۷۹۱م)، از کسانی بود که در اواخر روزگار مروانیان با کشتن ابواسحاق ضَبّی سر به شورش برداشت و به میسان گریخت.
سپس به جنبش عباسی گرایید و در جنگ میان ابوجعفر منصر با شامیان در واسط در سال ۱۳۲ق/۷۴۹م شرکت جست.
پس از پیروزی
عباسیان، روح بن حاتم به سلک نزدیکان خلفای عباسی درآمد و درسال ۱۴۲ق/۷۵۹م از سوی منصور با خزیمة بن خازم تمیمی
به
جنگ با اسپهبد
طبرستان که
مسلمانان را قتلعام کرده بود، رفت و او را سرکوب کرد.
از آن پس تاسال ۱۵۹ق/۷۷۵م که خلیفه مهدی او را به
حکومت سند گماشت
از روح بن حاتم یاد نشده است. روح از سال ۱۵۹ تا ۱۶۷ق/۷۷۵ تا ۷۸۳م
متناوباً حکومت سند و
کوفه و
بصره داشت.
تا سرانجام در سال ۱۷۱ق/۷۸۷م پس از وفات برادرش
یزید بن حاتم امیر افریقیه،
هارونالرشید او را به جای برادر به حکومت آن سامان گماشت.
روح در آن مقام بود تا درسال ۱۷۴ق/۷۹۰م در قیروان
درگذشت. به نظر میرسد که روح بن حاتم در فاصلۀ سالهای ۱۶۷-۱۷۱ق/۷۸۳-۷۸۷م امارت
فلسطین داشته است.
برخی او را مکنّی به ابوخلف
و پارهای ابوحاتم
دانستهاند و گفتهاند از بخشندگان بزرگ روزگار خود بود،
اما اشارهای کردهاند که بشار بن برد او را
هجو گفته است.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «آلمهلب»، ج۲، ص۴۷۳.