روایت ما اقول فیهما الا خیرا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در کتاب
ناسخ التواریخ روایتی از
زید بن علی، برادر
امام باقر و عموی
امام صادق (علیهما
السّلام) در حق
ابوبکر و
عمر نقل شده است که درباره آنها گفته چیزی جز خیر درباره آنها نمی‌گوییم. در اینجا صحت و سقم روایت را از منابع بررسی می‌کنیم.
و عن زید
بن علی اخو الباقر و عم الصادق " ان ناساً من رؤساء الکوفة و اشرافهم الذین بایعوا زیداً حضروا یوماً عنده، و قالوا له: رحمک الله، ماذا تقول فی حق ابی بکر و عمر؟ قال: ما اقول فیهما الا خیراً کما اسمع فیهما من اهل بیتی الا خیرا، ما ظلمانا و لا احد غیرنا، و عملا بکتاب الله و سنة رسوله "
از
زید بن علی، برادر
امام باقر و عموی
امام صادق (علیهما
السّلام) نقل شده است که مردمی از اهل رؤسای و اشراف
کوفه با او
بیعت کردند. روزی پیش او آمدند و به او گفتند:
خداوند به تو رحم کند، نظر تو درباره
ابوبکر و
عمر چیست؟ زید گفت: چیزی جز خیر درباره آنها نمی‌گوییم؛ چنانچه از اهل بیتم چیزی جز
خیر درباره آنها نشنیده‌ام، آنها نه به ما
ظلم کردند و نه به هیچ‌کس دیگری، بلکه به
کتاب خدا و
سنت رسول او عمل کردند.
سه نقد بر این روایت وارد شده است.
در هیچ‌یک از کتب معتبر روائی و تاریخی و تفسیری شیعه اثری از این روایت نیست، و منقولات
ناسخ التواریخ، چون مستند به منابع موثّق نیست قابل اعتماد نمی‌باشد.
این روایت با مضمون روایتی که
کشی از زبان زید
بن علی نقل کرده کاملا مخالفت دارد.
عن سدیر، قال: دخلت علی ابی جعفر (علیه
السّلام) ومعی
سلمة بن کهیل و... وعند ابی جعفر (علیه
السّلام) اخوه زید
بن علی (علیهم
السّلام) فقالوا لابی جعفر (علیه
السّلام) نتولی علیا وحسنا وحسینا ونتبرا من اعداهم! قال: نعم. قالوا: نتولی ابا بکر وعمر ونتبرا من اعدائهم! قال: فالتفت الیهم زید
بن علی قال: لهم اتتبرؤن من فاطمة؟ بترتم امرنا بترکم الله، فیومئذ سموا البتریة.
سدیر می‌گوید: وارد بر امام باقر (علیه
السّلام) شدم و با من
سلمة بن کهیل و... بودند و در کنار امام (علیه
السّلام) برادرش زید
بن علی بود. آنها (
سلمة بن کهیل و...) به امام گفتند: ما
امام علی،
امام حسن و
امام حسین را دوست داریم و از دشمنان آنها بیزاری می‌جوییم. امام فرمود: بلی. (سخن آنها را تایید کرد). بعد آنها گفتند: ما ابوبکر و عمر را دوست داریم و از دشمنان آنها بیزاری می‌جوییم. زید
بن علی متوجه آنها شد و گفت: آیا شما از
فاطمه (سلام‌الله‌علیها) بیزاری می‌جویید؟ شما امر ما را سبک شمردید،
خدا امر شما را سبک بشمارد. از این به بعد آنها (
سلمة بن کهیل و طرفدارانش) به «
بتریه» مشهور شدند.
با فرض اینکه جناب زید
بن علی (علیه
السلام) چنین اعتقادی داشته است؛ به علت اینکه ایشان
معصوم نبوده است، گفتار ایشان برای ما
حجت نیست.
همچنین احتمال دارد که این سخن را به خاطر مصالح سیاسی گفته باشد، زیرا با توجه به
قیام زید که هدف او جذب جمعیت علیه حکومت‌های وقت بوده است که اکثر آنها از
اهل‌سنت بوده‌اند، این مطلب را گفته است.
موسسه ولی‌عصر، برگرفته از مقاله «آیا روایت:«ما اقول فیهما الا خیراً» از قول زید بن علی، در حق ابوبکر و عمر صحت دارد؟».
