• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رَهْن (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





رَهْن (به فتح راء و سکون هاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای گرو و وثیقه است.
مشتقات مختلفی از این مادّه در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، مانند:
رُهون (به ضم راء) جمع آن است.
رِهان (به کسر راء) هم به معنای گرو و وثيقه است.
اِرْتِهان (به کسر الف و سکون راء و کسر تاء) به معناى رهن گرفتن است.
رَهین (به فتح راء) به معناى گرو گذاشته شده و اخذ شده است.
رَهائن (به فتح راء) جمع آن است.
موارد زيادى از اين لفظ در نهج‌ البلاغه آمده است.



رَهْن به معنای گرو و وثيقه است.
رُهون جمع آن است.
رِهان هم به معنای گرو و وثيقه است.
اِرْتِهان به معناى رهن گرفتن است.
رَهین به معناى گرو گذاشته شده و اخذ شده است.
رَهائن جمع آن است.


به برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - رَهْنٌ - حکمت ۲۳۱ (غصب)

امام علی (علیه‌السلام) در حکمت ۲۳۱ فرمود:
«الْحَجَرُ الْغَصيبُ في الدّارِ رَهْنٌ عَلى خَرابِها.»
یعنی: «سنگ مغصوب در خانه وثيقه خراب شدن آن است.»

۲.۲ - رُهونُهُ - خطبه ۱۰۸ (درباره مرگ)

همچنین می‌فرماید:
«وَ الْمَرْءُ قَدْ غَلِقَتْ رُهونُهُ
یعنی: «و او در گِرو اين اموال است.»

۲.۳ - مُرْتَهَنٌ - خطبه ۱۳ (خطاب به اهل بصره)

به اهل بصره فرموده:
«المُقيمُ بَيْنَ أَظْهُرِكُمْ مُرْتَهَنٌ بِذَنْبِهِ، وَ الشّاخِصُ عَنْكُمْ مُتَدارَكٌ بِرَحْمة مِنْ رَبِّهِ.»
یعنی:«اقامت كننده در ميان شما گرو گرفته شده است به گناهش، خارج شوند از ميان شما قرين گشته با رحمت خدا است.»

۲.۴ - رَهائِنُ - نامه ۴۵ (دنیا)

خطاب به دنیا فرموده:
«أَيْنَ الاُْمَمُ الَّذينَ فَتَنْتِهِمْ بِزَخارِفِكِ؟! هاهُمْ رَهائِنُ الْقُبورِ، وَ مَضامينُ اللُّحودِ.»
یعنی: «كجايند امّت‌هایی كه با زخارف خود آن‌ها را فريفته‌اى، آن‌ها فعلا گرو گذاشته درقبورند و نگه داشته شده در لحد هستند.»


مواردی متعدد از این مادّه در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۷۴-۴۷۵.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۶، ص۲۵۸.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۲۹، حکمت ۲۳۱.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۲۰۶، حکمت ۲۴۰.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۱۰، حکمت ۲۴۰.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۹۱، حکمت ۲۴۰.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۱۴.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۱۴.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۱۳، ص۸۲۲.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۳۰۹.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۷۲.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۷، خطبه ۱۰۸.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۲۱۲، خطبه ۱۰۷.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۶۰، خطبه ۱۰۹.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۳۷، خطبه ۱۰۹.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۰۳.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۱۱-۱۱۴.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۴، ص۵۸۸.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۳۵۶.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۰۱.    
۲۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۶، خطبه ۱۳.    
۲۲. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۴۰-۴۱، خطبه ۱۳.    
۲۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۵، خطبه ۱۳.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۱، خطبه ۱۳.    
۲۵. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۷۶.    
۲۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۷۹-۵۸۰.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ص۵۰۹.    
۲۸. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۱۰.    
۲۹. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ص۲۵۱.    
۳۰. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۸۱-۶۸۲، نامه ۴۵.    
۳۱. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۸۲، نامه ۴۵.    
۳۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۱۹، نامه ۴۵.    
۳۳. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۵۵، نامه ۴۵.    
۳۴. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۶۵.    
۳۵. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۹۰.    
۳۶. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۱۰، ص۲۲۰.    
۳۷. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۱۲۴.    
۳۸. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۲۹۳.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «رهن»، ج۱، ص۴۷۴-۴۷۵.    






جعبه ابزار