• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رشک

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


یکی از رذایل انسانی صفت حسادت میباشد که در قران و آیات به ان اشاره شده است. قل اعوذ... ومن شر حاسد اذا حسد.
[۱] فلق/سوره۱۱۳، آیه۱.    
[۲] فلق/سوره۱۱۳، آیه۵.    
از شر حسود آن گاه که حسد ورزد، به خدا پناه می‌برم.


حسد، بدخواهی، خواستار زوال نعمت و سعادت دیگری بودن است؛
[۳] قرشی، قاموس قرآن، ج۱ و ۲، ص۱۳۱.
ولی اگر تمنای زوال نعمت از او نکند، بلکه مانند آن را برای خود بخواهد، آن را غبطه می‌گویند و اگر زوال چیزی را از دیگری بخواهد که صلاح او نباشد، آن را غیرت می‌گویند.
[۴] نراقی، معراج السعاده، ص۴۰۳.


پناه بردن به خدا از حسود وقتی حسادت می‌ورزد به این دلیل است که انسان حسود و گرفتار به این بلای اخلاقی و بیماری اجتماعی، هر لحظه ممکن است برای تسکین ناراحتی درونی خود، به انسانی که مورد حسادت اوست زیانی وارد آورد. از این رو، باید از شر او نیز به خدا پناه برد. از دیدگاه برخی صاحب نظران ‌ای منظور از شر حسود، زیان رساندن چشم اوست، زیرا بسیار شده است که شورچشمی حسود به گونه‌ای در فرد مورد نظرش اثر نهاده که او را دچار زیان و ضرر و یا بیماری و عیب ساخته است.
[۵] طبرسی، مجمع البیان، ج۱۰، ص۸۶۶.    
[۶] طبرسی، مجمع البیان، ترجمة کرمی، ج۳۰، ص۱۵۳۳.    


قرآن کریم مکرر از حسد نکوهش می‌کند؛ حسد هم برای فرد زیان دارد و هم برای جامعه ، و علمای اخلاق آن را یکی از نکوهیده‌ترین صفات شمرده‌اند. خداوند گروهی از اهل کتاب را به سبب حسادتشان مذمت می‌کند: «ود کثیر من اهل الکتاب لو یردونکم من بعد ایمانکم کفارا حسدا من عند انفسهم»
[۷] بقره/سوره۲، آیه۱۰۹.    
و همچنین کسانی هستند که به دلیل حسادت ، فضل و عنایت خدا را در مورد دیگران نمی‌توانند ببینند: «ام یحسدون الناس علی ما اتیهم الله من فضله».
[۸] نساء/سوره۴، آیه۵۴.    
خطر حسود مخصوص خودش نیست، به دیگران نیز آسیب می‌رساند. از این رو، توصیه شده: از شر او باید به خداوند پناه برد.

حسادت، نشانة کم ظرفیتی و تنگ نظری است. نخستین کشتاری که در زمین رخ داد، به سبب حسادت میان فرزندان آدم بود و گناهی که در آسمان ایجاد شد، حسادت ابلیس به آدم(ع) بود. در حدیث می‌خوانیم: «حسادت، ایمان را می‌خورد آن گونه که آتش هیزم را».
[۹] کلینی، اصول کافی، ج۲، ص۳۰۶.    

آنچه بر سر اهل بیت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم آمد و موجب شد که آنان را کنار زنند و آن همه ظلم‌ها به آنها روا دارند، ناشی از حسادت بود و قرآن در آیه ۵۴ سورة نساء می‌فرماید: «چرا به خاطر الطاف و تفضل خداوند بر افراد لایق حسادت می‌ورزند؟ مگر نمی‌دانند ما به آل ابراهیم کتاب و حکمت و ملک عظیم دادیم»
[۱۰] نساء/سوره۴، آیه۵۴.    
.
در میان صفات مذموم، حسادت بدترین آنهاست؛ زیرا حسود نقشه‌ها می‌کشد و حیله‌ها می‌کند و مرتکب انواع شرور می‌شود تا به هدف برسد. حضرت علی علیه‌السّلام فرمود: «حسادت، بیماری خطرناکی است که جز با مرگ محسود یا هلاکت حسود از بین نمی‌رود». حسود در واقع به خدا اعتراض دارد و در برابر اراده و حکمت او جهت می‌گیرد که چرا به او عطا کرده و به من
امام صادق- علیه‌السّلام- می‌فرماید: «ریشة کفر حسادت است».
[۱۱] کلینی، اصول کافی، ج۸، ص۷.    
چنان که در برابر پیامبران می‌گفتند: «ابشر یهدوننا»؛
[۱۲] تغابن/سوره۶۴، آیه۶.    
آیا انسانی مانند ما پیامبر شود و ما را هدایت کند؟ حسود اهل تواضع و تشکر نیست و هرگز به کمالات دیگران گواهی نمی‌دهد و قهرا مرتکب گناه کتمان حق می‌شود.
[۱۳] قرائتی، تفسیر نور، ج۱۲، ص۶۴۸.


۱. پناه بردن به خدا از شر حسود را باید به زبان جاری کرد (قل اعوذ).
۲. به سبب خطرهای زیاد و اهمیت آن، انبیا باید به خدا پناه برند: (قل اعوذ).
۳. اصلاح خود و جامعه بدون استمداد و پناهندگی به خدا مشکل است (قل اعوذ).
۴. زمینه‌ها زمانی خطرناک است که به فعلیت درآیند (حاسد اذا حسد).
۵. حسادت کم و بیش در افراد هست، اقدام عملی بر اساس آن گناه است (اذا حسد).
[۱۴] قرائتی، تفسیر نور، ج۱۲، ص۶۵۰.


آثار حسد: اختلاف در دین
[۱۵] بقره/سوره۲، آیه۲۱۳.    
؛ اعراض از ایمان به محمد
[۱۶] نساء/سوره۴، آیه۵۴-۵۵.    
؛ انکار حق
[۱۷] بقره/سوره۲، آیه۱۰۹.    
؛ توطئه
[۱۸] آل عمران/سوره۳، آیه۷۲-۷۳.    
؛ دروغ
[۱۹] صف/سوره۶۱، آیه۲-۳.    
؛ سرزنش
[۲۰] بقره/سوره۲، آیه۱۰۹.    
؛ ظلم
[۲۱] یوسف/سوره۱۲، آیه۸.    
[۲۲] یوسف/سوره۱۲، آیه۸۹.    

درمان حسد
[۲۳] نساء/سوره۴، آیه۳۲.    
[۲۴] نساء/سوره۴، آیه۵۴.    

زمینه‌های حسد: .
[۲۵] یوسف/سوره۱۲، آیه۵.    
[۲۶] یوسف/سوره۱۲، آیه۷.    
[۲۷] یوسف/سوره۱۲، آیه۸.    
[۲۸] نساء/سوره۴، آیه۳۲.    
[۲۹] نساء/سوره۴، آیه۵۱.    
[۳۰] نساء/سوره۴، آیه۵۴.    
[۳۱] بقره/سوره۲، آیه۱۰۵.    

کیفر حسودان: خشم خدا
[۳۲] بقره/سوره۲، آیه۹۰.    
؛ عذاب
[۳۳] بقره/سوره۲، آیه۹۰.    
؛ آتش
[۳۴] نساء/سوره۴، آیه۵۴-۵۵.    
[۳۵] رفسنجانی و گروهی از محققان، فرهنگ قرآن، ج۱۰، ص۵۵۵.
[۳۶] رفسنجانی و گروهی از محققان، فرهنگ قرآن، ج۱۰، ص۵۶۵-۵۶۶.

نداده است.

۱. ↑ فلق/سوره۱۱۳، آیه۱.    
۲. ↑ فلق/سوره۱۱۳، آیه۵.    
۳. ↑ قرشی، قاموس قرآن، ج۱ و ۲، ص۱۳۱.
۴. ↑ نراقی، معراج السعاده، ص۴۰۳.
۵. ↑ طبرسی، مجمع البیان، ج۱۰، ص۸۶۶.    
۶. ↑ طبرسی، مجمع البیان، ترجمة کرمی، ج۳۰، ص۱۵۳۳.    
۷. ↑ بقره/سوره۲، آیه۱۰۹.    
۸. ↑ نساء/سوره۴، آیه۵۴.    
۹. ↑ کلینی، اصول کافی، ج۲، ص۳۰۶.    
۱۰. ↑ نساء/سوره۴، آیه۵۴.    
۱۱. ↑ کلینی، اصول کافی، ج۸، ص۷.    
۱۲. ↑ تغابن/سوره۶۴، آیه۶.    
۱۳. ↑ قرائتی، تفسیر نور، ج۱۲، ص۶۴۸.
۱۴. ↑ قرائتی، تفسیر نور، ج۱۲، ص۶۵۰.
۱۵. ↑ بقره/سوره۲، آیه۲۱۳.    
۱۶. ↑ نساء/سوره۴، آیه۵۴-۵۵.    
۱۷. ↑ بقره/سوره۲، آیه۱۰۹.    
۱۸. ↑ آل عمران/سوره۳، آیه۷۲-۷۳.    
۱۹. ↑ صف/سوره۶۱، آیه۲-۳.    
۲۰. ↑ بقره/سوره۲، آیه۱۰۹.    
۲۱. ↑ یوسف/سوره۱۲، آیه۸.    
۲۲. ↑ یوسف/سوره۱۲، آیه۸۹.    
۲۳. ↑ نساء/سوره۴، آیه۳۲.    
۲۴. ↑ نساء/سوره۴، آیه۵۴.    
۲۵. ↑ یوسف/سوره۱۲، آیه۵.    
۲۶. ↑ یوسف/سوره۱۲، آیه۷.    
۲۷. ↑ یوسف/سوره۱۲، آیه۸.    
۲۸. ↑ نساء/سوره۴، آیه۳۲.    
۲۹. ↑ نساء/سوره۴، آیه۵۱.    
۳۰. ↑ نساء/سوره۴، آیه۵۴.    
۳۱. ↑ بقره/سوره۲، آیه۱۰۵.    
۳۲. ↑ بقره/سوره۲، آیه۹۰.    
۳۳. ↑ بقره/سوره۲، آیه۹۰.    
۳۴. ↑ نساء/سوره۴، آیه۵۴-۵۵.    
۳۵. ↑ رفسنجانی و گروهی از محققان، فرهنگ قرآن، ج۱۰، ص۵۵۵.
۳۶. ↑ رفسنجانی و گروهی از محققان، فرهنگ قرآن، ج۱۰، ص۵۶۵-۵۶۶.


دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم،سایت بلاغ،برگرفته از مقاله<<رشک>>.

رده‌های این صفحه : احساسات | هیجان
جعبه ابزار