• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رَسْو (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





رَسْو (به فتح راء و سکون سین) از واژگان نهج البلاغه به معنای ثبوت و رسوخ است.
امام علی (علیه‌السّلام) در توصیف کوه‌ها از این ماده استفاده کرده است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌ کار رفته است، مانند:
أَرْساء (به همزه مفتوح و سکون راء) به معنای ثابت و محکم کردن؛
رَواسی (به فتح راء) که به معنای ثابت شده‌ها است.
از این ماده نه مورد در نهج البلاغه آمده است.




رَسْو به معنای ثبوت و رسوخ است.
«رسا الشی‌ء یرسو: ثبت» أَرْساء به معنای ثابت و محکم کردن است.



برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:


۲.۱ - رَسَتْ - خطبه ۲۱۱ (ریشه کوه)

درباره کوه‌ها فرموده:
«فَمَضَتْ رُؤُسُها فِي الْهَواءِ وَ رَسَتْ أُصُولُها فی الْماءِ»
یعنی: «سرهای کوه‌ها در هوا بالا رفت و ریشه‌های آنها در آب ثابت شد.»
این کلمه می‌رساند که ریشه کوه‌ها تا مرکز زمین و تا موادّ مذاب رسیده‌اند.


۲.۲ - فَأَرْساها - خطبه ۲۱۱ (استواری کوه)

و نیز درباره کوه‌ها فرموده:
«فَأَرْساها فی مَراسيها وَ أَلْزَمَها قَراراتِها»
«کوه‌ها را در محل ثبوت آنها ثابت کرد و در قرارگاهشان ملازم فرمود.»


۲.۳ - الرَّواسی - خطبه ۱۷۱ (میخ‌های زمین)

«اللَّهُمَّ رَبَّ السَّقْفِ الْمَرْفُوعِ... وَ رَبَّ الجِبالِ الرَّواسی الَّتی جَعَلْتَها لِلاَْرْضِ أَوْتَاداً وَ لِلْخَلْقِ اعْتَِماداً»
(بار خداوندا! اى پروردگار اين سقف برافراشته... اى پروردگار كوه‌هاى محكم و پابرجا كه آنها را براى زمين ميخ‌هاى محكم و براى مخلوق تكيه‌گاه مطمئن قرار دادى.)
«رَواسی»: به معنای ثابت شده‌ها است.



از این ماده ۹ مورد در «نهج» یافته است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۴۸.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۱، ص۱۸۳.    
۳. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۳۵۴.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۵۲۰، خطبه۲۱۱.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۲۱۷، خطبه۲۰۶.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۲۸، خطبه۲۱۱.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۱۱، خطبه۲۱۱.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۶.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۹.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۸، ص۱۷۸.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۷۰.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۵۳.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۵۱۹، خطبه۲۱۱.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۲۱۷، خطبه۲۰۶.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۲۸، خطبه۲۱۱.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۱۱، خطبه۲۱۱.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۶.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۸-۴۹.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۸، ص۱۷۸.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۷۰.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۵۷.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۳۷۹، خطبه۱۷۱.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۰۲، خطبه۱۶۶.    
۲۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۴۵، خطبه۱۷۱.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۷۷، خطبه۱۷۱.    
۲۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۰۰.    
۲۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۰۱.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۴۷۷.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۲۱۴.    
۳۰. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ص۳۵۴.    
۳۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۵۲۰، خطبه۲۱۱.    
۳۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۵۱۹، خطبه۲۱۱.    
۳۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۳۷۹، خطبه۱۷۱.    
۳۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۴۲۷، خطبه۱۸۶.    
۳۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۴۲۸، خطبه۱۸۶.    
۳۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۴۲۲، خطبه۱۸۵.    
۳۷. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۳۶۱، خطبه۱۶۵.    
۳۸. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۵۱۹، خطبه۲۱۱.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «رسو»، ج۱، ص۴۴۸-۴۴۹.    






جعبه ابزار