رسالة فی الکلام علی النفس الناطقة (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سومین رساله ی ملحق به رساله ی احوال النفس، رسالة فی
الکلام علی النفس الناطقة است
بو علی سینا این رساله را به زبان عربی تالیف نموده است. مؤلف، در
خطبه رساله، قوه ی دراکه
معقولات را وجه تمایز
انسان از سایر حیوانات می‌داند و اسم‌هایی مانند:
نفس ناطقه،
نفس مطمئنه، ن
فس قدسیه،
روح روحانیه،
روح امری،
کلمه طیبه،
کلمه جامعه فاصله، سر الهی، نور مدبر، قلب حقیقی،
لب، نهی و حجی را بدان منتسب نموده است.
وی، این نفس را در کوچک و بزرگ،
عاقل و
مجنون، موجود می‌داند که در بدو وجود عاری از هر گونه
صور معقوله‌ای بوده، در ادامه به کمالاتی رسیده است. قائم به نفس بودن،
نفس ناطقه و عدم اتکای آن به
بدن و یا اجسام دیگر، از ویژگی‌هایی است که بو علی در این رساله بدان پرداخته است. سعادت این نفس، همانا با
تزکیه و متخلق شدن به
اخلاق حسنه، حاصل می‌شود.
او، می‌گوید: همان طوری که استیلای
بلغم، باعث
وقار، سکون و
آرامش در انسان است یا استیلای
صفرا، باعث
غضب و غلبه
سوداء، باعث
بد اخلاقی است و این مزاج‌ها قابل تغییرند، اخلاقیات نیز قابل تغییر و اصلاح خواهند بود. اعتدال مزاج، چون باعث اعتدال اخلاق است، باید در طریق به دست آوردن آن کوشید تا نفس، استعداد قبول ملکات فاضله ی علمیه و عملیه را داشته باشد.
مفارقت
نفس از بدن که باعث راحتی و آمادگیش برای فیوض الهی است، مطلب دیگری است که مؤلف، به توضیحش پرداخته است، اما حالات نفس بعد از
موت و
سعادت و
شقاوت آن، به خاطر اختصار رساله، بیان نگردیده‌اند، زیرا آن مطالب، نیازمند مقدمات مفصلی است که جایش در این جا نمی‌باشد.
نرم افزار مجموعه آثار حکیم ابو علی سینا، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی(نور).
