رسالة فی اللباس المشکوک عراقی (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مؤلف اثر شیخ علی بن محمد معروف به آقا ضیاء الدین عراقی متوفای ۱۳۶۱ هجری قمری می‌باشد.
کتاب روائع الامالی از سه قسمت تشکیل شده است. بنابر آنچه در خطبۀ اول کتاب آمده است قسمت اول فروع با ارزش و گرانقدری است که مؤلف در هنگام اشتغال به تدریس
احکام خلل در نماز کتاب
عروة الوثقی سید محمد کاظم یزدی (م ۱۳۳۷ ق) با آنها برخورد نموده است و مؤلف در تکمیل مباحث عروة الوثقی به طرح و بررسی فروع جدید و توضیح مدارک آن پرداخته است.
قسمت دوم و سوم مباحث لباس مشکوک و
استصحاب عدم ازلی است که از مباحث مدون
علم اصول می‌باشد و مؤلف مطالب مهم و با ارزشی در رابطه با آنان بیان نموده است.
انتشار این کتاب حاصل زحمات آیت‌الله مرتضی موسوی خلخالی نجفی و بعضی از شاگردان برجستۀ مؤلف می‌باشد که این مجموعه را در کنار هم به چاپ رسانده‌اند.
قسمت فروع علم اجمالی در احکام خلل در
نماز در سال ۱۳۳۷ ق به پایان رسیده است.
پس از این قسمت مبحثی تحت عنوان «قاعدة فی العلم الاجمالی بوجود احد الخللین اجمالا» در صفحات ۱۰۹ تا ۱۱۶ آورده شده است که تاریخ تالیف آن روشن نیست ولی آیت‌الله مرتضی موسوی خلخالی در ابتدای کتاب اینگونه آورده است: «و لما وقفنا علی قواعد موجزة قد نبه علیه المؤلف فی مبحث الخلل من شرحه للتبصرة تحتوی علی امهات اکثر هذه الفروع احببنا الحاقها تتمیما للنفع»، که نشان از این دارد که این قواعد پس از تدریس شرح تبصره مؤلف در احکام خلل در نماز تالیف شده است.
تالیف قسمت دوم (مبحث لباس مشکوک در نماز) در بیستم رجب سال ۱۳۴۲ ق پایان یافته است.
قسمت سوم مبحث استصحاب عدم ازلی است که در سال ۱۳۴۸ ق تالیف آن به پایان رسیده است. قسمت اول کتاب یعنی مباحث فروع علم اجمالی در سال ۱۳۶۶ ق در
نجف اشرف چاپ شده است.
کتاب موجود توسط مؤسسۀ نشر اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین قم در سال ۱۴۱۴ ق چاپ شده است.
همانطور که گفته شد کتاب از سه قسمت تشکیل شده است.
قسمت اول تا صفحۀ ۱۰۸ و شامل ۱۰۱ فرع فقهی از فروعات علم اجمالی در بحث احکام خلل در نماز می‌باشد و پس از آن نیز مبحثی به عنوان قاعدة فی العلم بوجود احد الخللین اجمالا آورده شده است.
قسمت دوم رسالة فی اللباس المشکوک است که از صفحۀ ۱۱۷ تا صفحۀ ۱۷۱ می‌باشد.
قسمت سوم نیز استصحاب عدم ازلی از صفحۀ ۱۷۱ تا ۱۷۹ می‌باشد.
قسمت رسالة فی اللباس المشکوک از یک مقدمه و ۶ مقام تشکیل شده است. مباحث مطرح شده در ۶ مقام عبارتند از: توهم استفادۀ شرطیت از
روایات ، آیا عنوان
حرمت خوردن یا
حلیت گوشت آن به نحو استقلال یا عدم استقلال است؟ شرطیت فقط در مورد پوشیدنی‌های حیوانی است، حرمت و حلیت خوردن گوشت حیوان قید برای نماز می‌باشد و قید لباس نیست، شرط وجود سرایت کننده در جمیع افراد نیست، ظاهر روایات این است که وجود واقعی لباس از جنس حیوان
حلال گوشت شرط نماز است نه علم به حلال گوشت بودن آن.
از نظر نحوۀ تدوین مطالب کتاب و روش طرح مباحث، قسمتهای مختلف کتاب با هم متفاوتند زیرا قسمت اول کتاب مسائل
احکام خلل در
نماز است که بعضی از آنان از فروعات فقهی عروة الوثقی می‌باشد اما مدارک آنان
اصول عملیه مثل
قاعدۀ فراغ ، اصالت تذکیه، اصالت
برائت ، استصحاب، اشتغال و مباحث
علم اجمالی است. به تعبیر دیگر طریقۀ استفاده از اصول عملیه را در مباحث فقهی به خواننده می‌آموزد. اما قسمت دوم و سوم مباحث اصولی مدون در کتب اصولی مطرح شده است.
از تفاوت‌های دیگر اینکه مؤلف در اوائل مبحث علم اجمالی دارای حواشی مفیدی است که به بررسی مجدد نظریاتش پرداخته است اما در ادامۀ آن و قسمتهای دوم و سوم این گونه حواشی دیده نمی‌شود.
از دیگر نقایص کتاب اینکه منابع و مآخذ اقوال و نظریات و همچنین مصدر و آدرس روایات در حواشی کتاب ذکر نشده است.
مؤلف در بحث استصحاب عدم ازلی فقط در صورتی که
تقید بین موصوف و وصف بنحو اطلاق باشد این استصحاب را صحیح می‌دانند و در سایر موارد مثل
تقید بین موصوف و وصف به نحو نعتیت و وصف بودن آن را جاری نمیدانند.
نسخۀ موجود در برنامه ناشر: دفتر انتشارات اسلامی سال انتشار: ۱۴۱۴ هجری قمری قطع: وزیری تعداد جلد: یک جلد تعداد صفحات متن: ۱۸۰ صفحه تعداد صفحات فهرست: ۱۰ صفحه توضیحات: این کتاب در
فقه هم مطرح شده است.
نرم افزار جامع فقه اهل بیت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
