رسالة فی الغناء (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رسالة فی الغناء تالیف محدث متبحر
شیخ حر عاملی قدس سره است.
مؤلف در ماه
شعبان سال ۱۰۷۳ از تالیف رسالۀ غنا فراغت یافته است.
وی به مناسبت در دو اثر دیگرش که هر دو را بعد از رسالۀ
غنا تالیف کرده- یعنی الاثنا عشریة فی الرد علی الصوفیة (
باب دهم)، و الفوائد
الطوسیة (فائدۀ ۲۷ و ۲۸) - نیز دربارۀ غنا بحث کرده، و فائده ۲۷
فوائد طوسیة تقریبا چکیده و فشردۀ همین رسالۀ غناست، ولی مطالبی که در
باب دهم اثنا عشریة آورده تفاوتهایی با مطالب این رساله دارد، از این رو در بخش دوم این مجموعه مطالب
باب دهم اثنا عشریه را نیز درج کرده‌ایم.
مؤلف در اثنا عشریه اشاره‌ای به رسالۀ غنا کرده و می‌گوید:
قد سالنی عن هذا الحدیث بعض الاصحاب فکتبت فی جوابه رسالة بحسب ما اقتضاه الحال، و انا اذکر منها هنا ما لا بد منه...
و در آغاز رسالۀ غنا می‌گوید: «... هذا جواب ما سال عنه بعض الاصحاب من شبهة غلبت علی بعض اهل هذا الزمان...» .
مؤلف در این رساله از هیچ یک از آثار خود صریحا نامی نبرده، تنها در اواخر آن به اثنا عشریه اشاره‌ای کرده است.
مطالب این رساله گرچه ناظر به مطالب
فیض کاشانی و
محقق سبزواری در
باب غناست- و حتی عباراتی را از رساله سبزواری بدون ذکری از آن نقل کرده- ولی صریحا نامی از آنها به میان نیامده است.
مؤلف قسمتهایی از رسالۀ السهام المارقة تالیف شیخ خود شیخ علی عاملی صاحب در منثور را نقل کرده و از وی با تجلیل یاد کرده است.
از میان مؤلفان رساله‌های غنا تنها دو نفر از این رساله مطالبی نقل کرده‌اند، یکی عالم جلیل مرحوم
تویسرکانی قدس سره و دیگر- به نقل از تویسرکانی- عالم گمنام مرحوم
انجدانی قدس سره؛ که با ذکر نام از این رساله مطالبی نقل می‌کنند.
نکتۀ شگفت آور اینکه هیچ یک از سرگذشت نگاران در سرگذشت
شیخ حر از این رساله یادی نکرده‌اند و حتی کتابشناسیهای مهم
شیعه مانند:
ذریعه ،
کشف الحجب ،
کشف الاستار و
مرآة الکتب نامی از این رساله به میان نیاورده‌اند و نسخه‌ای از آن را نشناسانده‌اند.
علت این امر شاید ندرت نسخۀ خطی این رساله بوده است به طوری که محققین با فحص بسیار به بیش از یک نسخۀ این رساله وقوف نیافته‌اند.
تنها نسخۀ خطی شناخته شدۀ این رساله در مجموعه‌ای از رسائل شیخ حر، در کتابخانۀ مرحوم آیة الله
فاضل خوانساری (طاب ثراه) در خوانسار به شمارۀ ۲۴۰ نگه داری می‌شود که در فهرست این کتابخانه
شناسانده شده است.
این مجموعه به خط نسخ ابراهیم بن محمد علی عاملی، و خوش خط، کم غلط و مصحح است و به سال ۱۱۲۱ یعنی حدود پنجاه سال پس از تاریخ تالیف رسالۀ غنا کتابت شده است.
نرم افزار جامع فقه اهل بیت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
