رسالة فی الغناء (للخواجوئی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب رسالة فی الغناء نوشته آخوند محمد اسماعیل بن حسین بن محمد رضا مازندرانی اصفهانی معروف به
ملا اسماعیل خواجوئی و فاضل خواجوئی مازندرانی خاتون آبادی، به
زبان عربی و در موضوع
فقه استدلالی می‌باشد.
مؤلف در این رساله می‌نویسد:
در بررسی اخبار و فتاوای علمای سلف و خلف دیدم صریحا بر
حرمت غنا مطلقا، اتفاق و
اجماع است گرچه در ضمن
روایات صحیحه مصرحه به حرمت، شماری
خبر ضعیف هم هست که ظاهرشان اشعار دارد به
جواز غنا در
قرائت قرآن و
دعا ، و اینها مستمسک بعضی از متفقهان قرار گرفته است و من تصمیم دارم این سخنان را بررسی و ارزیابی کنم.این رساله پیش از آنکه بحثی مستقل و منظم را ارائه دهد به نقل و نقد آرای دیگران پرداخته است و لحن برخوردش با
محقق سبزواری محترمانه تر است تا نحوۀ برخوردش با مرحوم
سید ماجد کاشانی . مؤلف ابتدا کلمات محقق سبزواری در
الکفایه و
الذخیره و سپس آرای مرحوم سید ماجد را مفصلا نقل و نقد می‌کند سپس به عنوان «خاتمة» به شرح برخی از اخبار باب می‌پردازد، آنگاه اظهار داشته که پس از تالیف این بخش، به رساله‌ای از مرحوم سبزواری در حرمت غنا دست یافتم که بسیار مفید است از این رو بخشهایی از آن رساله را مورد بررسی قرار می‌دهد و معتقد است مرحوم سبزواری ابتدا رسالۀ تحریمیه را نگاشته و سپس به کتاب کفایه و ذخیره پرداخته است. از آنجا که این رساله بیشتر صبغۀ تعلیقه دارد تا تالیف مستقل و از طرفی با شتاب نوشته شده است چنانکه در پایان می‌نویسد: «و لقد کنا فی
ترقیمه راکبین علی متن العجالة» نظم و ترتیب منطقی در آن چندان رعایت نشده است و سخنان استطرادی و جمله‌های معترضه و فاصلۀ زیاد بین مبتدا و خبر، در آن کم نیست.مؤلف به تناسب، در فروع زیادی اظهار نظر می‌نماید و یکجا می‌نویسد: و الاظهر ان مد الصوت، ان اشتمل علی الترجیع المطرب و اوجب اللذة و اللهو، فهو حرام فعله و استماعه، و الا فلا فرق بینه و بین نهیق الحمار.
از این رساله بیش از دو نسخۀ شناخته شده موجود نیست. از این رو در تصحیح به همان دو نسخه اکتفا شد، در حاشیۀ این دو نسخه، از مؤلف با تعبیراتی چون «مد ظله العالی» یاد شده است.
۱. نسخۀ شمارۀ ۲/ ۸۷۲۱ کتابخانۀ مرکزی دانشگاه
تهران ۲. نسخۀ شماره ۱/ ۵۹۱ کتابخانۀ ملی ملک.
نرم افزار جامع فقه اهل البيت۲، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
