رحلة الی عرب اهوار العراق (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب رحلة الی
عرب اهوار العراق، تالیف
ویلفرد فسیجر نویسنده
انگلیسی است که توسط خالد حسن الیاس به
زبان عربی ترجمه شده است. این اثر را فسیجر درباره
اعراب هورهای عراق که در منطقه جنوبی
عراق هستند، پس از سال‌ها اقامت در بین آنها به نگارش درآورده است.
کتاب در ۲۵ فصل تنظیم شده است. در ابتدا توضیحات عمومی درباره هورهای عراق ذکر شده است. در هر یک از فصل‌ها نیز به همراه مطالب، عکس‌های متعدد از
مردم و شیوه زندگی و سنت‌ها و
آداب و رسوم آنها آمده است.
این سفرنامه داستان واقعی مردمی است که در
تالاب‌های عراق ، از
شمال شرق شهر
العماره تا
جنوب بصره و کرانه‌های غربی دو
رود دجله و
فرات ، زندگی مستقلی را در پناه
طبیعت زیبا برای خود مهیا کرده بودند. آنها در مقایسه با ارزش‌های مردم
متمدن امروز فقیرانه می‌زیستند، برخی نام آنها را «معدان» (دوره افتاده از تمدن امروز) که تسمیه قبیله‌ای در مرکز
مرداب‌ها بود، گذاشته بودند. در چادرهای بافته شده از
پشم سیاه
بز مسکن می‌گزیدند و با «
بلم » در نهرها و
رودهای پر آب
باتلاق‌ها به این سو و آن سو می‌رفتند. با این وجود برای صداقت خود، وفاداری و تعهد به قول خویش تا سر حد
مرگ و جنون پیش می‌تاختند. بسیار راحت بود که غریب‌های را به عنوان مهمان در جمع خود پذیرا می‌شدند، اطعام و اکرامش می‌کردند و او را فردی از خود می‌دانستند؛ اما هرگز در برابر تخلف از قوانین اجتماعی خود کوتاه نمی‌آمدند و
خیانت را هرگز نمی‌بخشیدند و در این موارد بسیار سختگیر بودند. ویلفرد تسیجر از طریق صداقت خود، برادری آنها را به دست آورده بود و این برای روح حقیقت یاب وی با ارزشترین چیزها بود. او در تمام مدت هفت سالی که در میان آنها زندگی کرد (از اواخر ۱۹۵۱ تا ژوئن ۱۹۵۸) در همه حال مورد احترام کوچک و بزرگ بود و ساختاری از زندگی کشف کرده بود که در آن منزلت واقعی و حقیقی داشت و بر اساس معنویت شخصیت وی ارزشگذاری می‌شد.
این نوع زندگی را سابقا (و شاید تا همین امروز) در
هور حویزه ، تالاب‌های غرب
سوسنگرد (خفاجیه) و یا در کنار کرانه‌های
شط العرب و
بهمنشیر ایران می‌توانستیم ببینیم. از اینرو هیچ تعجبی ندارد که جوانان
فرهنگ دوست مردم
عرب خوزستان به نوشته‌های وی علاقمند شده‌اند، زیرا که آنچه تسیجر در کتاب خود وصف کرده است، در نوع خود می‌تواند توصیف سابقه شیوه زیست
عشایر عرب خوزستان نیز باشد که برای جستجوگران شناخت سازمان اجتماعی این مردم، کتاب وی به منزله یکی از بهترین‌ها می‌تواند باشد.
فسیجر آنگاه که در خصوص اعتقادات و مسائل مذهبی و تاریخی اظهار نظر کرده است؛ مانند سایر
مستشرقین عمدا یا سهوا به خطا رفته است. او در فصل سوم صفحه ۶۹ جنگ‌های
امام علی علیه‌السّلام با
معاویه را تعبیر به جنگ‌های خانگی می‌کند که در انتها و پس از مذاکرات طرفین به کشته شدن علی علیه‌السّلام انجامید. حال اینکه
شهادت ایشان در پی یک توطئه صورت گرفت. در ادامه
امام حسن علیه‌السّلام که برای حفظ کیان
اسلام از مجبور به
صلح با معاویه شد، را فردی ضعیف توصیف می‌کند که مجبور به انزوا و گوشه نشینی گردید. واقعه
کربلاء نیز دچار تحریف شده است از جمله اینکه امام حسین علیه‌السّلام خود قتال را برگزید و با این کارش
تاریخ اسلام را تغییر داد. او تاکید می‌کند که
یزید دستور قتل او را صادر نکرد و تشویق به کاری در این زمینه هم نکرد.
در ابتدای کتاب پس از مقدمه ناشر، مقدمه مؤلف آمده است که در آن مطالبی را درباره هورهای
عراق ذکر است. در پایان نیز تنها فهرست مطالب آمده است.
نرم افزار جغرافیای جهان اسلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
