• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ربی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


دیگر کاربردها: ربی (ابهام‌زدایی).

گوسفندی را که تازه متولد شده رُبّى‌ می گویند و از آن در باب زکات سخن گفته‌اند.


گوسفند تازه زاییده را رُبّی گویند.برخى اهل لغت، ربّى‌ را به گوسفندى که براى استفاده از شیرش تربیت مى‌شود معناکرده‌اند؛
[۱] ابن أثیر، أبو سعادات، النهایة فی غریب الحدیث و الاثر، واژه «ربب»، ج۲، ص۱۸۰.    
کلمات اهل لغت نسبت به مدت زمان پس از زاییدن مختلف است. بیست روز و دو ماه از جمله اقوال است.
[۲] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۲، ص۶۵.    


معروف و مشهور میان فقها و نیز لغویان، تعریف رُبّى‌ به گوسفند تازه بچه به دنیا آورده است.
[۳] طباطبایی، علی، ریاض المسائل، ج۵، ص۷۴.    

برخى آن را به أنعام ثلاثه (گوسفند، گاو و شتر) تعمیم داده‌اند.
[۴] عاملی، زین الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیه، ج۲، ص۲۷.    

برخى فقها آن را به حیوانى که متكفل تربیت دو فرزند خویش است، تفسیر نموده‌اند.
[۵] کاشف الغطاء، جعفر، کشف الغطاء، ج۴، ص۱۶۹.    
مشهور میان فقها اطلاق ربّى‌ بر گوسفند تازه زاییده تا پانزده روز است؛
[۶] مجلسی، محمدتقی، روضة المتقین، ج۳، ص۶۹.    
هرچند بسیارى، قول تا پنجاه روز را نیز نقل کرده‌ اند؛ لیكن قائلى براى آن شناخته نشده است.
[۷] نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۱۵، ص۱۵۸.    


در زکات ، ربّى‌ جزو نصاب به شمار مى‌رود؛ بدین معناکه حد نصاب با آن کامل مى‌شود؛
[۸] موسوی عاملی، محمد بن علی، مدارک الأحکام، ج۵، ص۱۰۷.    
[۹] طباطبایی، علی، ریاض المسائل، ج۵، ص۷۴- ۷۵.    
هرچند برخى، قول به‌عدم احتساب آن را در نصاب بعید ندانسته ‌اند.
[۱۰] مقدس اردبیلی، احمد، مجمع الفائدة، ج۴، ص۷۴.    
[۱۱] بحرانی، یوسف، الحدائق الناضرة، ج۱۲، ص۶۹ ۷۰.    


گرفتن ربّى‌ به عنوان زكات توسط زكات گیرنده، بدون رضایت مالک جایز نیست. در اینكه با رضایت مالك، جایز است و کفایت مى‌كند یا نه، اختلاف است. البته اگر همه نصاب ربّى‌ باشد،کفایت مى‌كند؛
[۱۲] نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۱۵، ص۱۵۸-۱۶۲.    
هرچند برخى در این صورت نیز گفته‌اند: اقرب الزام مالك به پرداخت قیمت آن است.
[۱۳] حلی، حسن بن یوسف، تذکرة الفقهاء، ج۵، ص۱۱۷.    


رُبّی گوسفندی است که زاییده است و بیش از پانزده روز از زایمان او نمی‌گذرد.
[۱۴] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریر الوسیلة، ج۱، ص۳۳۸، کتاب الزکاة، الفصل الاول فی زکاة الانعام، بقی الکلام فیما یؤخذ فی الزکاة، مسالة۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    


۵.۱ - حیوانی که برای زکات گرفته می‌شود

حیوان مریض (به عنوان زکات) از نصاب حیوان‌های سالم و حیوان پیر (به عنوان زکات) از نصاب جوان‌ها و حیوان معیوب از نصاب صحیح گرفته نمی‌شود اگر چه جزء نصاب شمرده شود. اما اگر تمام نصاب مریض باشند و مرض همه آن‌ها یکی باشد (مالک) تکلیف نمی‌شود که حیوان صحیحی بخرد و دادن یکی از همین مریض‌ها کفایت می‌کند. و اگر بعضی سالم و بعضی مریض باشند احتیاط (واجب) اگر اقوی نباشد، آن است که - بدون ملاحظه کردن نسبت مریض و صحیح - حیوان متوسط و صحیح بدهد. و همچنین (برای زکات) رُبّی ‌- و آن گوسفندی است که زاییده است و بیش از پانزده روز از زایمان او نمی‌گذرد - گرفته نمی‌شود، اگرچه مالک آن را بدهد مگر زمانی که تمام‌ گوسفندهای نصاب اینچنین باشند. و همچنین اکوله - و آن گوسفند فربه و پرواری است که برای خوردن آماده شده و گوسفند نری که برای تولید مثل گله لازم است (برای زکات) گرفته نمی‌شود؛ بلکه بنابر اقوی آن‌ها جزء نصاب شمرده نمی‌شوند اگرچه احتیاط (مستحب) شمارش آن‌ها است.
[۱۵] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریر الوسیلة، ج۱، ص۳۳۸، کتاب الزکاة، الفصل الاول فی زکاة الانعام، بقی الکلام فیما یؤخذ فی الزکاة، مسالة۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
گوسفندی که برای زکات گوسفند و شتر و جبران زکات شتر، گرفته می‌شود اگر میش باشد باید یک سال کامل داشته و داخل سال دوم شده باشد و اگر بز باشد باید داخل سال سوم شده باشد و این کمترین حدی است که از گوسفند اراده می‌شود، و گوسفند نر از ماده کفایت می‌کند و برعکس، و بز از میش کفایت می‌کند و برعکس، چون آن‌ها در باب زکات یک جنس حساب می‌شوند؛ مانند گاو و گاومیش، و شتر عربی و غیر عربی (که در باب زکات یک جنس به حساب می‌آیند).
[۱۶] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریر الوسیلة، ج۱، ص۳۳۸، کتاب الزکاة، الفصل الاول فی زکاة الانعام، بقی الکلام فیما یؤخذ فی الزکاة، مسالة۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    


۱. ↑ ابن أثیر، أبو سعادات، النهایة فی غریب الحدیث و الاثر، واژه «ربب»، ج۲، ص۱۸۰.    
۲. ↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۲، ص۶۵.    
۳. ↑ طباطبایی، علی، ریاض المسائل، ج۵، ص۷۴.    
۴. ↑ عاملی، زین الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیه، ج۲، ص۲۷.    
۵. ↑ کاشف الغطاء، جعفر، کشف الغطاء، ج۴، ص۱۶۹.    
۶. ↑ مجلسی، محمدتقی، روضة المتقین، ج۳، ص۶۹.    
۷. ↑ نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۱۵، ص۱۵۸.    
۸. ↑ موسوی عاملی، محمد بن علی، مدارک الأحکام، ج۵، ص۱۰۷.    
۹. ↑ طباطبایی، علی، ریاض المسائل، ج۵، ص۷۴- ۷۵.    
۱۰. ↑ مقدس اردبیلی، احمد، مجمع الفائدة، ج۴، ص۷۴.    
۱۱. ↑ بحرانی، یوسف، الحدائق الناضرة، ج۱۲، ص۶۹ ۷۰.    
۱۲. ↑ نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۱۵، ص۱۵۸-۱۶۲.    
۱۳. ↑ حلی، حسن بن یوسف، تذکرة الفقهاء، ج۵، ص۱۱۷.    
۱۴. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریر الوسیلة، ج۱، ص۳۳۸، کتاب الزکاة، الفصل الاول فی زکاة الانعام، بقی الکلام فیما یؤخذ فی الزکاة، مسالة۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
۱۵. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریر الوسیلة، ج۱، ص۳۳۸، کتاب الزکاة، الفصل الاول فی زکاة الانعام، بقی الکلام فیما یؤخذ فی الزکاة، مسالة۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
۱۶. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریر الوسیلة، ج۱، ص۳۳۸، کتاب الزکاة، الفصل الاول فی زکاة الانعام، بقی الکلام فیما یؤخذ فی الزکاة، مسالة۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    


• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۴، ص۵۷-۵۸.    
• ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر)    ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    


رده‌های این صفحه : دیدگاه های فقهی امام خمینی | زکات | فقه
جعبه ابزار