ربوبیت در حرکت کشتی (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بدیهی است برای حرکت کشتی‌ها
در دریا، نظاماتی دست به دست هم داده تا این امر فراهم گردد: از یک‌سو
آب به صورت مرکبی راهوار آفریده شده، از سوی دیگر وزن مخصوص برخی اشیا سبک‌تر از آب است؛ آن‌چنان که روی آب بماند. از سوی سوم نیروی محرکی لازم است، که
در زمان‌های گذشته بادهای منظمی بود که بر صفحه اقیانوس‌ها با نظمی خاص می‌وزید. از سوی چهارم نیاز به وسیله راه‌یابی است که
در گذشته
خورشید و ستارگان
آسمان بودند و امروز قطب‌نماها و نقشه‌ها هستند. به هر حال اگر این چهار موضوع دست به دست هم نمی‌دادند و برای حرکت منظم کشتی‌ها هم آهنگ نمی‌شدند،
انسان از این وسیله بسیار مهم حمل و نقل و مرکب سواری راهوار محروم می‌ماند.
حرکت کشتی بر روی دریا، پرتوی از
ربوبیت خداوند متعال است:
«ربکم الذی یزجی لکم الفلک فی البحر لتبتغوا من
فضله...»؛
«پروردگارتان كسى است كه
کشتی را
در دريا براى شما به
حرکت درمى‌آورد، تا از
نعمت او بهره‌مند شويد. او نسبت به شما مهربان است».
کلمه یزجی از (ازجاء) است که به قول صاحب مجمع به معنای سوق دادن چیزی است از حالی به حالی دیگر، پس مراد از آن،
در اینجا به راه انداختن کشتی‌ها
در دریا به وسیله باد و امثال آن و روان و نرم ساختن آب است؛ چون اگر خداوند
آب را تر و مایع
خلق نمی‌کرد، دیگر کشتی‌ها نمی‌توانستند
در دریاها به حرکت
در آیند، کلمه (فلک) جمع (فلکه) است، که به معنای کشتی است.
و طلب
رزق را از این جهت (ابتغاء
الفضل) (طلب زیادی) خوانده که رزق
فضل وجودی از
خدای تعالی است، چه شخص جواد غالبا آنچه را که مازاد بر مقدار احتیاج خودش باشد به دیگران می‌دهد، و
فضل هر چیز زیادی و باقی‌انده آن را گویند و حرف (من) ابتدائیه است و چه‌بسا گفته شود که تبعیضیه است، و
در ذیل آیه،
حکم آیه را با
رحمت خدایی تعلیل می‌کند، و معنای آیه روشن است، و آیه مقدمه آیه بعدی است.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «ربوبیت در حرکت کشتی».
