• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ذَهْل (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





ذَهْل (به فتح ذال و سکون هاء) و ذُهول (به ضم ذال) از واژگان نهج البلاغه به معنای فراموشی و غفلت است.
از اين ماده چهار مورد در نهج البلاغه آمده است.



ذَهْل و ذُهول به معنای فراموشى و غفلت است.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - ذَهَلَ - خطبه ۲۲۰ (انسان مشرف به مرگ)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره انسان مشرف به مرگ فرموده:
«حَتَّى فَتَرَ مُعَلِّلُهُ وَ ذَهَلَ مُمَرِّضُهُ وَ تَعايا أَهْلُهُ بِصِفَةِ دائِهِ وَ خَرِسوا عَنْ جَوابِ السّائِلينَ.»
«تا جایی كه تسليت دهنده‌اش سست گرديد، از پرستاريش غفلت كرد، خانواده‌اش از دانستن دردش عاجز گشته و از جواب سائلان دم فرو بستند.»


۲.۲ - الذُّهولِ - خطبه ۳۴ (مذمت یاران)

آن حضرت در مذمت يارانش فرموده:
«إِذا دَعَوْتُكُمْ إِلَى جِهادِ عَدُوِّكُمْ دارَتْ أَعْيُنُكُمْ كأَنَّكُمْ مِنَ الْمَوْتِ فی غَمْرَة وَ مِنَ الذُّهولِ فی سَكْرَة.»
«چون شما به جهاد دشمنتان مى‌خوانم چشم‌هايتان در كاسه سر به دوران مى‌افتد، گويا به بيهوشى مرگ رفته‌ايد و گويا به عوض غفلت مست شده‌ايد.»



از اين ماده چهار مورد در نهج البلاغه به كار رفته است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۱۹.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۳۷۷.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۴۴، خطبه۲۲۰.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۲۳۶، خطبه۲۱۶.    
۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۴۱، خطبه۲۲۱.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۳۳، خطبه۲۲۱.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۱۱.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۲۱.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۸، ص۳۳۷.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۲۴۰.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۱۶۶.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۹۳، خطبه۳۴.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۷۸، خطبه۳۴.    
۱۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۷۸، خطبه۳۴.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۹۱، خطبه۳۴.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۶۴.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۶۹.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۲، ص۳۲۲.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۴.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۸۹.    
۲۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۴۴، خطبه۲۲۰.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۹۳، خطبه۳۴.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ذهل»، ج۱، ص۴۱۹.    






جعبه ابزار