دیوان فیض کاشانی (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیات علامه ملا محمد فیض کاشانی یا دیوان اشعار فیض اثر
ملا محسن فیض کاشانی (۱۰۹۱ ق) به
زبان فارسی است که در بردارنده رباعیات و غزلیات منسوب به فیض کاشانی با تصحیح و شرح و مقدمه مصطفی فیضی کاشانی و همکاری فرزندان وی فائزه و فیروزه فیضی می‌باشد.
جلد اول کتاب پس از مقدمه به معرفی
کامل فیض و آثار و آرای فلسفی وی اشاره می‌کند و در دو قسمت، رباعیات و
غزلیات او را ذکر می‌کند. جلد دوم کتاب
کاملا شامل غزلیات فیض می‌باشد.
یکی از نوادگان فیض کاشانی که علاقه وافری به وی داشته است، در انتشار و جمع آوری این دیوان چنین می‌گوید:
چون آثار چاپ نشده شاعر غالبا در
توحید و مناجات باری تعالی و تقدس و نصیحت به اخوان مؤمنین و منقبت آل اطهار پیغمبر گرامی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و تاریخ اجتماعی روزگار اوست که فوق العاده برای شناخت
اخلاق و منش و آداب آن عالم و مردم عصر او مفید است، لذا این بنده مصطفی بن مهدی بن ملا حسین بن احمد بن محمد بن صدر الدین محمد بن ابی تراب بن نصیر الدین سلیمان بن علم الهدی محمد بن محمد محسن فیض کاشانی که از احفاد بلافصل شاعرم همیشه در این
اندیشه بودم که اگر مجالی دست داد، کلیات این عالم بزرگوار
شیعه حقه
امامیه علیهم‌السّلام را جامع و حتی المقدور عاری از مسامحات، شرح و به طبع برسانم، بویژه آن که به همراه آن تذکره جامع علما و شعرای خاندان‌های فیض و ملاصدرا نیز طبع و منتشر نمایم، و بدین منظور قریب سی سال است که در کار جمع مدارک تذکره بوده‌ام و این وظیفه را بحمد الله به پایان رسانیده و تذکره مرقوم آماده طبع و انتشار است.
کلیاتی تقریبا جامع به اضافه یکی دو رسائل فیض آماده گردیده است؛ اما هنوز
مثنوی‌های فیض
کاملا به دست نیامده و به جز دو
مثنوی از وی در این کلیات نیامده است؛ اما امتیاز این دیوان بر نسخه‌های مطبوع- علاوه بر کمی مسامحات- افزونی حداقل چهار هزار بیت قصاید و اشعار دیگر است، به این معنی که در نسخه انتشارات سنایی تقریبا ۹۰۰۰
بیت غزل و رباعی آمده و در نسخه انتشارات شمس قریب ۷۵۰۰ بیت آمده، اما کلیات- علاوه بر ابیات این دو نسخه- قریب چهار هزار بیت قصاید و غزلیات اضافه دارد و جمعا قریب ۱۳۰۰۰ بیت می‌شود. ناگفته نماند که فیض مجموعه اشعار خود را ۲۰۰۰۰ بیت مرقوم داشته‌اند.
دیوان اشعار فیض تاکنون چهار بار به طبع رسیده که قدیم‌ترین آن طبع
هندوستان است؛ اما از نظر کمیت و کیفیت مورد قبول طبایع لطیف نبوده است، زیرا اولا دو دیوان مطبوع انتشارات شمس و دیوان مصحح دوست فاضل و شاعر کرامند آقای پیمان به نام دیوان فقط شامل غزلیات و رباعیات فیض می‌باشد. مضافا به این که نسخه انتشارات شمس از مسامحات مطبوعاتی کافی برخوردار است؛ ولی عمده مطلب آن است که هر دو نسخه فاقد قصاید و
مثنویات و آثار دیگر فیض می‌باشد.
در ابتدای کتاب فهرست مطالب کتاب و در پایان کتاب فهرست سور و
آیات قرآن کریم قید شده است.
نرم افزار عرفان۳، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
