• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دوران بین جزئیت و مانعیت

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


دوران بین جزئیت و مانعیت به معنی تردید در جزء بودن یا مانع بودن چیزی نسبت به مکلّفٌ به است.


دوران بین جزئیت و مانعیت، از اقسام شبهه مقرون به علم اجمالی بوده و در جایی است که در جزئیت چیزی برای مامور به و یا مانعیت آن تردید شود، مانند: تردید در این که " تکبیرات افتتاحیه " ـ تکبیرهای شش گانه قبل از تکبیرة الاحرام ـ از اجزای نماز است یا مانع نماز می باشد.

مرحوم " آخوند " در این باره می گوید: این مورد از قبیل دوران امر بین محذورین نیست تا مجرای اصل تخییر باشد، بلکه از قبیل دوران امر بین متباینین و مجرای اصل احتیاط می باشد، زیرا در دوران بین محذورین، احتیاط امکان ندارد و به همین دلیل، اصل تخییر جاری می شود، اما در این جا احتیاط امکان دارد و می توان یک نماز را همراه تکبیرات افتتاحیه و نماز دیگری را بدون آن اقامه کرد. اما مرحوم " شیخ انصاری " این مورد را از موارد دوران بین محذورین دانسته و حکم به تخییر می نماید.

جزء و شرط، وجودشان در مأمور به دخالت دارد، اما مانع و قاطع عدمشان در مأمور به دخالت دارد.

فرق مانع با قاطع این است که مانع با اصل ماهیت مأمور به سازگار نیست، اما قاطع با هیئت اتصالیه‌ای که در مأمور به معتبر است، منافات دارد.
[۱] ایضاح الکفایة، فاضل لنکرانی، محمد، ج۵، ص۱۲۹.    
[۲] کفایة الاصول، آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین، ص۳۷۳.    
[۳] اصول الاستنباط، حیدری، علی نقی، ص۲۶۰.    
[۴] انوار الاصول، مکارم شیرازی، ناصر، ج۳، ص۲۰۹.    
[۵] تحریر الفصول، ذهنی تهرانی، محمد جواد، ج۵،۶، ص۷۲۰.


۱. ↑ ایضاح الکفایة، فاضل لنکرانی، محمد، ج۵، ص۱۲۹.    
۲. ↑ کفایة الاصول، آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین، ص۳۷۳.    
۳. ↑ اصول الاستنباط، حیدری، علی نقی، ص۲۶۰.    
۴. ↑ انوار الاصول، مکارم شیرازی، ناصر، ج۳، ص۲۰۹.    
۵. ↑ تحریر الفصول، ذهنی تهرانی، محمد جواد، ج۵،۶، ص۷۲۰.


فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۴۷۵، برگرفته از مقاله «دوران بین جزئیت و مانعیت».    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات اصولی | اصول فقه | شبهه مقرون به علم اجمالی‌ | علم اجمالی
جعبه ابزار