• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اِدْلاج (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: اِدْلاج (مفردات‌نهج‌البلاغه)


دلج و اِدْلاَج (به کسر الف و سکون دال) از واژگان نهج البلاغه به معنای رفتن از اوّل شب است.
از این کلمه یک بار در «نهج‌ البلاغه» آمده است.



اِدْلاَج:
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه،ج ۱، ص ۳۹۰.    
[۲] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج ۲، ص ۳۰۱.    
به معنای رفتن از اوّل شب است: «ادْلَجَ‌ القومُ‌ : ساروا من اوَّل الليل»
[۳] شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج ۲، ص ۲۲۳.    


به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:


۲.۱ - يُدْلِجُوا - حکمت ۲۴۸ (حضرت به كميل بن زياد)

حضرت علی (علیه‌السلام) به کمیل بن زیاد گويد: «يا كُمَيْلُ، مُرْ أَهْلَكَ أَنْ يَرُوحُوا في كَسْبِ الْمَكارِمِ، وَ يُدْلِجُوا في حاجَةِ مَنْ هُوَ نائِمٌ»
[۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۸۳۲، حکمت ۲۴۸.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج ۳، ص ۲۰۹، حکمت ۲۵۷.    
[۶] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۵۱۳، حکمت ۲۵۷.    

«اى كميل! خاندانت را فرمان ده كه روزها در كسب فضایل و مكارم بكوشند و شب‌ها در انجام حوايج مردمى كه خوابند تلاش كنند.»
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۷۹۵، حکمت ۲۵۷.    
[۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج ۵، ص ۶۲۷.    

(شرح‌های حکمت:
[۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج ۵، ص ۶۲۸.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج ۱۴، ص ۱۳۷.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج ۲۱، ص ۳۲۷.    
[۱۲] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۱۹، ص ۹۹.    
)

رَواح: سير بعد از ظهر است كسب مكارم با اعمال خیر ميسّر مى‌باشد گویى منظور حضرت ادامه خيرات، يعنى خانواده‌ات را امر كن بعد از ظهر در كسب مكارم و از شب در قضاى حوائج مردم باشند در حالى كه اهل آنها در خوابند. تمام كلام در «ابل» گذشت.


از اين لفظ يک مورد در «نهج‌ البلاغه» آمده است.
[۱۳] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۸۳۲، حکمت ۲۴۸.    


۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه،ج ۱، ص ۳۹۰.    
۲. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج ۲، ص ۳۰۱.    
۳. ↑ شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج ۲، ص ۲۲۳.    
۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۸۳۲، حکمت ۲۴۸.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج ۳، ص ۲۰۹، حکمت ۲۵۷.    
۶. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۵۱۳، حکمت ۲۵۷.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۷۹۵، حکمت ۲۵۷.    
۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج ۵، ص ۶۲۷.    
۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج ۵، ص ۶۲۸.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج ۱۴، ص ۱۳۷.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج ۲۱، ص ۳۲۷.    
۱۲. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۱۹، ص ۹۹.    
۱۳. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۸۳۲، حکمت ۲۴۸.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه،برگرفته از مقاله «دلج»، ج۱، ص۳۹۰.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 248 نهج البلاغه
جعبه ابزار